Przygotowanie do nadzmysłowego poznania świata i przeznaczeń człowieka/II/2
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Przygotowanie do nadzmysłowego poznania świata i przeznaczeń człowieka |
| Wydawca | Gebethner i Wolff |
| Data wyd. | 1912 |
| Druk | L. Biliński i W Maślankiewicz |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Tłumacz | Jan Rundbaken |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
II. DUSZNE JESTESTWO CZŁOWIEKA.
Jako odrębny i własny świat wewnętrzny jestestwo duszy ludzkiej różni się od cielesności.
Odrębność ta występuje jaskrawo, gdy skierujemy uwagę na najprostsze odczucie zmysłowe. Nikt nie może wiedzieć, czy kto inny przyjmuje takie odczucie w ściśle podobny sposób jak on sam. Wiadomo, że istnieją ludzie ślepi na barwy, ci widzą rzeczy tylko w różnych odcieniach szarego koloru. Inni zaś są częściowo ślepi na barwy. Nie mogą pewnych odcieni barwnych postrzegać. Obraz świata, jaki się ich oczom przedstawia, jest odmiennym od tego, jaki widzą ludzie t. zw. normalni. A toż samo stosuje się i do innych zmysłów. Bez dalszych wnioskowań widać stąd, że już najprostsze odczucia zmysłowe należą do świata wewnętrznego. Moimi cielesnymi zmysłami mogę odebrać wrażenie stołu czerwonego, jakie ktoś inny również odbierze: ale nie mogę spostrzedz cudzego odczucia czerwieni. — Stąd trzeba odczucia zmysłowe określać jako duszne. Kiedy się sobie fakt ten zupełnie wyjaśni, przestanie się wkrótce uważać przeżycia wewnętrzne za jedynie mózgowe zdarzenia lub za coś podobnego. — Z wrażeniem zmysłowem wiąże się przedewszystkiem uczucie. Jedno wrażenie sprawia człowiekowi przyjemność, inne nieprzyjemność. Oto poruszenia jego wewnętrznego, dusznego życia. W swych uczuciach dotwarza człowiek drugi świat do tego, który nań z zewnątrz oddziaływa. Przybywa trzeci czynnik: wola. Przez nią człowiek reaguje na świat zewnętrzny. A przeto odbija on swą istotę wewnętrzną na świecie zewnętrznym. Dusza ludzka ujawnia się przez akty woli. Więc czyny ludzkie odróżniają się od zdarzeń zewnętrznej przyrody piętnem wewnętrznego życia. Tak występuje dusza człowieka jako jego własność wobec świata zewnętrznego. Otrzymuje on bodźce od zewnątrz, i według nich buduje swój własny świat. Cielesność staje się podstawą duszy.
