Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Amulety

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Piekarski
Tytuł Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca M. Arct
Data wyd. 1930
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne A – wykaz haseł
A – całość
Indeks stron

Amulety. Pochodzenie tego wyrazu wyprowadzają z arabskiego hamala = nosić, lub z łacińskiego amolimentum, amoletum = środek ochronny. W pojęciu potocznem amulet oznacza drobny przedmiot, którego noszenie ma przynosić pomyślność i ochronić od nieszczęść, od złego spojrzenia, choroby, nagłej śmierci i t. p. Amulety znane są w staroindyjskiej religji Wedy; są to najczęściej części zwierząt uważanych za święte, tak np. rogi gazeli, włosy słoni, kawałki kości słoniowej, muszle perłowe, skóry wężów, części roślin, kawałki metalu. W Babilonji i Asyrji używano jako amuletów kości osłów i świń, noszone na barwnych wstęgach, pierścienie lub figurki bóstw. W starożytnym Egipcie najcenniejszemi amuletami były skarabeusze, t. j. wyobrażenia świętego żuka „oczy Horusa“ i figurki bóstw. U Izraelitów pod wpływem Kabały weszły w użycie amulety pisane na papirusie, na skórze ryb lub wężów, ryte na srebrze, na miedzi, na oniksie oraz t. zw. filaksaria. Natomiast nie są amuletami używane u żydów skórzane kapsle, zawierające wyjątki z biblji, pisane na pergaminie lub papierze (cicith i tephilim), mające uprzytamniać noszącemu przykazania Boskie. W średnich wiekach żydzi używali jako amuletów oznak chrześcijańskich.
Amulety znane były także u pierwotnych ludów Europy, Celtów i Germanów, Greków i Rzymian. Nauka chrześcijańska, zwalczając wszelki zabobon, zakazywała też noszenia amuletów, jako nie mających nic wspólnego z wiarą chrześcijańską. Nie można zaliczać do amuletów symboli chrześcijańskich, jak krzyże i medaliki, gdyż były to od początku chrześcijaństwa raczej wyobrażenia i przypomnienia najważniejszych faktów chrystjanizmu oraz oznaki przynależności do Kościoła. Mimo zakazów Kościoła i wpływów oświaty, wiara w amulety przetrwała do czasów najnowszych.

Należy odróżnić amulety od fetyszów. Różnica między temi pojęciami, łatwo się zacierająca, polega głównie na tem, że fetysz jest albo wyobrażeniem bóstwa, albo pośrednikiem między bóstwem a ludźmi, odbierającym cześć należną bóstwu, podczas gdy amulet nie jest przedmiotem kultu religijnego, lecz rzeczą, której posiadanie ma chronić od nieszczęść lub przynosić pomyślność (por. Fetyszyzm).


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.