Pomoc:Obróbka plików graficznych pod Linuksem

Podstawy

Ogólne uwagi

Ta strona pomocy ma charakter luźnych uwag i wskazówek. Wymienione są różne narzędzia i triki, dzięki którym można osiągnąć zamierzony efekt. Nie jest wyjaśniane, jak wykonać daną czynność krok po kroku ale wskazywany możliwy kierunek.

Konsola

O ile użytkownicy windows stosunkowo rzadko używają konsoli (cmd, powershell), o tyle wśród linuksowców jest to bardzo popularne i wygodne narzędzie pracy. Jest to bardzo potężne narzędzie, szybko i precyzyjnie można wykonać stosunkowo skomplikowane działania.

Konieczna wiedza wstępna

• pomoc dla programów cli
  • foo -h lub foo --help
  • man foo
  • info foo
  • wyszukiwarka
• system plików
  • cd (zmiana katalogu roboczego)
  • mv (zmiana nazwy pliku niebezpieczne)
  • rm (usuwanie pliku niebezpieczne)
  • względne nazwy pliku ../../foo.baz
  • Globing (czyli *, ?, [0-9])
  • unikanie spacji w nazwach
    • cudzysłowy utrzymujące nazwę

for f in *; do mv "$f" $(echo $f | tr ' ' '_'); done

• tworzenie kolejnych liczb
  • {1..12} → 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
  • {08..12} → 08 09 10 11 12
  • {33..29} → 33 32 31 30 29
  • {2..10..2} → 2 4 6 8 10
• zmienne
  • $i
  • ${i}
• pętle
  • for i in ...; do ...; done
  • for (( i=0; i<=10; i+=2 )); do ...; done
• wynik jakiegoś polecenia/programu
  • $(...)
  • ` ... `
• pipe (potok)
• obliczenia (ewentualnie)
  • i=10; echo $((i-1)) → 9
  • i=11; echo $((i%2)) → 1
  • i=11; echo $((i/2)) → 5
• testy przy pomocy komendy echo

Uzyskanie właściwej kolejności plików

Standardowo globing zwraca wszystkie nazwy pasujące do danego wzorca w kolejności alfabetycznej, np.:

for i in foo*.jpg; do echo $i; done

foo1.jpg foo10.jpg foo11.jpg foo12.jpg foo13.jpg foo14.jpg foo15.jpg foo16.jpg foo17.jpg foo18.jpg foo19.jpg foo2.jpg foo20.jpg foo21.jpg ...

Jeśli w nazwie występuje tylko jedna liczba, właściwą kolejność można uzyskać przez:

for i in foo[0-9].jpg foo[0-9][0-9].jpg foo[0-9][0-9][0-9].jpg; do echo $i; done

Wiodące zera

Oczywiście problem nie wystąpi, gdy liczby mają jednakową długość (są zapisane z zerami):

foo001.jpg foo002.jpg ... foo893.jpg

Przy pomocy poniższych miniskryptów można dostosować nazwy plików:

for i in {0009..1009} ; do k=$(expr $i + 0) ; mv foo$k.jpg bar$i.jpg; done 

for x in {9..1009} ; do y=$(printf "%04d\n" $x); mv foo$x.jpg bar$y.jpg; done 

a=0000 ; for i in {9..1009}; do k=${a:${#i}:${#a}}${i} ; mv foo$i.jpg bar$k.jpg; done 

 a=0000; b='foo*.jpg'; for c in $b ; do i=${c:$(($(expr index $b '*')-1)):$((${#c}-${#b} + 1))}; k=${a:${#i}:${#a}}${i} ; echo $i ; mv $c bar$k.jpg; done 

Uwaga: Działa dla jednej liczby w środku nazwy pliku, koniecznie należy wcześniej przetestować.

Gdy osobno były skanowane/fotografowane strony nieparzyste i parzyste może być konieczne dostawienie dodatkowej cyfry (np. 0 i 5):

for x in {0009..1009} ; do mv foo$x.jpg bar${x}0.jpg; done 

Obróbka jednego zdjęcia (skanu)

Manualna

Pinta – drobne zmiany

• wśród narzędzi zaznaczenie prostokątne
  • Ctrl + C (=kopiowanie do schowka)
• pliki → nowy → nowy obraz (wielkość domyślna wynika z wielkości obrazka znajdującego się w schowku)
• wśród narzędzi pipetka
• wśród narzędzi pędzel
  • szerokość pędzla zazwyczaj dużo większa (40-50)
• wśród narzędzi stempel klonujący
• Dostosowanie kolorów
  • jasność/Kontrast
  • krzywe
  • redukcja kolorów
• Obraz
  • obrót
• Plik → zapisz jako

Gimp – zaawansowane zmiany

Ponieważ szczegółowe omówienie możliwości, jakie daje ten program znacząco by przekroczyło ramy niniejszej strony pomocy, poniżej podane są jedynie najważniejsze użyteczne narzędzia:

• Narzędzia → Narzędzia zaznaczania → Zaznaczenie prostokątne
• Narzędzia → Narzędzia przekształcania → Perspektywa
• Narzędzia → Narzędzia przekształcania → Obrót
• Narzędzia → Narzędzia rysowania → Pędzel
• Plik → Utwórz ze schowka
• Plik → Wyeksportuj jako

Zautomatyzowana

Przygotowanie zestawu skanów do zamieszczenia na commons i wykorzystania w projekcie Wikiźródeł może zabrać nam mniej lub więcej czasu i wysiłku. Przy kilku pojedynczych skanach jest z reguły łatwiej przyciąć j interaktywnie (np. Pinta, ew. Gimp). Gdy takich skanów/zdjęć do indywidualnej obróbki jest więcej, jest to żmudne i czasochłonne. Jeśli obrazy mają ten sam układ, można proces zautomatyzować i na przykład z lewej strony każdego obciąć 300 pikseli, zaś z dołu 500... Warto uwzględnić to już przy planowaniu i na przykład robić zdjęcia ze statywu, prostopadle do papieru, nie przesuwając książki względem aparatu przy przekładaniu stron. Albo kłaść tekst na skanerze za każdym razem w tym samym położeniu...

Dzielenie stron na pół

Polecenie convert z programu ImageMagick daje dostęp do ogromnej liczby przekształceń obrazów. Poniżej przedstawione będą jedynie te podstawowe, przydatne przy prostej obróbce skanów lub zdjęć zawierających tekst.

convert -crop 50%x100%  +repage foo.TIF bar%d.pbm

for i in {10..52} ; do convert -crop 50%x100%  +repage foo$i.TIF bar$i%d.pbm ; done

Powyżej wykonano jednocześnie konwersję do innego formatu. Otrzymuje się z oryginalnego skanu dwie strony. Zmienna %d daje numer części.

Kadrowanie (crop)

convert foo.jpg -gravity Center -crop 96%x82%-0+60 -rotate 270 -strip bar.jpg

 for i in {10..52}; do convert foo$i.jpg -gravity Center -crop 96%x82%-0+60 -rotate 270 -strip bar$i.jpg; done

 for i in {10..52}; do convert foo$i.png -gravity Center -crop 96%x82%-0+60 -rotate 270 -strip bar$i.pbm; done

Odpowiednie parametry przy kadrowaniu trzeba dobrać metodą prób i błędów.

Konwersja plików wielostronicowych (pdf, djvu) do jednostronicowych etc.

Wstęp

Zasadniczo rzecz biorąc należy takich konwersji unikać, gdyż pliki wielostronicowe są z reguły skompresowane stratnie i kolejne przekształcenie pogorszy jakość.

pdf

• Wszystkie strony są przekształcane na pojedyncze obrazki, numerowane trzycyfrowo (001, 002, ...)

convert -density 150 foo.pdf -quality 90 bar-%3d.png

• Jak wyżej ale zmniejszana o ‏50%‏

convert -density 150 foo.pdf -quality 90 -resize 50% bar-%3d.png

• Jedna strona (tu strona numer ‏1‏ ) jest przekształcana na obrazek w formacie jpg

convert -density 150 foo.pdf[0] -quality 90 bar.jpg

Uwagi: liczba w nawiasie kwadratowym to numer strony, strony pdf-u są numerowane od zera.

• Strony z zakresu są przekształcane na obrazki w formacie png (strony od ‏2‏ do ‏10‏ )

convert -density 150 foo.pdf[1-9] -quality 90 bar.jpg

Należy zwrócić uwagę, że parametr density określa liczbę pikseli wynikowego pliku, musi być podany jako pierwszy (jeszcze przed nazwą pdf-u)

• Alternatywnie można jedną stronę skonwertować do innego formatu graficznego na przykład przy pomocy Gimpa (otworzyć dany plik importując tylko jedną stronę → Plik → Wyeksportuj jako)

DjVu

Program ddjvu umożliwia konwersję w konsoli do kilku formatów (pbm,pgm,ppm,pnm,rle,tiff). Najlepszą jakość zapewnia z reguły tiff.

• Wszystkie strony są przekształcane na pojedyncze obrazki numerowane kolejno (1, 2, ...)

ddjvu -format=tiff -eachpage foo.djvu bar-%d.tiff

• Jak wyżej ale zmniejszana o ‏50%‏

ddjvu -format=tiff -eachpage -scale=50% foo.djvu bar-%d.tiff

• Jedna strona (numer ‏1‏) jest przekształcana na obrazek w formacie tiff

ddjvu -format=tiff -page=1 foo.djvu bar.tiff

• Zakres stron ‏1-6‏ (ale również może być nieciągły np: -page=1-7,23,30-80) jest przekształcany na obrazki w formacie tiff

ddjvu -format=tiff -page=1-6 foo.djvu bar-%d.tiff

• Alternatywnie można jedną stronę skonwertować do innego formatu graficznego przy pomocy DjView4 (File → Export)

Konwersja jednej strony do innego formatu

→ PDF

img2pdf

img2pdf --output bar.pdf foo.jpg

możliwe jest również scalenie wielu stron w jednym kroku:

img2pdf --output bar.pdf foo1.jpg foo2.jpg foo3.jpg

img2pdf --output bar.pdf foo*.jpg

convert (ImageMagick)

Uwaga standardowo konwersja do pdf jest niedostępna.^[1]

convert -density 300 foo.jpg bar.pdf

Można również z wielu plików graficznych (obrazków) utworzyć pojedynczy pdf:

convert foo* -page 100%x100% bar.pdf 

Ghostscript

gs -sDEVICE=pdfwrite -o bar.pdf /usr/share/ghostscript/9.26/lib/viewjpeg.ps -c \(foo.jpg\) viewJPEG 

for i in {117..144} ; do gs -sDEVICE=pdfwrite -o bar$i.pdf /usr/share/ghostscript/9.26/lib/viewjpeg.ps -c \(foo$i.jpg\) viewJPEG ; done 

Wersja (ścieżka) ghostscriptu musi być odpowiednio dostosowana.

→ DjVu

png pbm tiff

 bichromatyczne (czarnobiałe) pbm → DjVu, tif → DjVu

cjb2 -clean foo.pbm bar.djvu 

for i in foo*.pbm ; do cjb2 -clean $i ${i##*.}.djvu ; done 

 png → DjVu

Konwersja możliwa przez bezstartny format pośredni (pbm)

convert foo.png baz.pbm ; cjb2 baz.pbm bar.djvu 

for i in foo*.png ; do convert $i bar.pbm; cjb2 bar.pbm ${i##*.}.djvu ; done 

jpg → DjVu, pgm → DjVu

c44 foo.jpg bar.djvu

for i in foo*.jpg; do c44 $i ${i##*.}.djvu ; done 

Wyższa jakość np.:

c44 -slice 72,83,93,103 foo.jpg bar.djvu

for i in foo*.jpg; do c44 -slice 72,83,93,103 $i ${i##*.}.djvu ; done 

użyteczny bywa również parametr -decibel (od 16 do 48) określający próg rozróżniania pikseli, im wyższy tym wyższa jakość.

didjvu

Konwertuje pojedyncze strony do formatu DjVu. Wynikowe pliki są wysokiej jakości i stosunkowo niewielkie.

didjvu encode -clean -d 600 -o bar.djvu foo.tif

Lub dla uzyskania od razu pliku djvu z całego szeregu skanów:

didjvu bundle -clean -d 600 -o bar.djvu foo*.tif

Opcja -clean powoduje usunięcie drobnych, z reguły przypadkowych kropek, odpowiada opcji -losslevel 1 . Opcja -d 600 określa rozdzielczość.

Scalanie lub dzielenie plików pdf i djvu

PDF

pdftk

• Scalenie wielu plików pdf

pdftk cat foo*.pdf output bar.pdf

• Rozbicie jednego pliku pdf na pojedyncze strony (pdf)

pdftk foo.pdf burst output bar_%03d.pdf

kolejne strony (pliki) numerowane bar_001.pdf bar_002.pdf itd.

• Scalenie dwóch plików pdf

pdftk A=foo1.pdf B=foo2.pdf cat A B output bar.pdf

• Wyodrębnienie pierwszych ‏10‏ stron pliku

pdftk A=foo.pdf cat A1-10 output bar.pdf

• Wyodrębnienie stron od ‏10‏ do ‏20‏ i obrót

pdftk A=foo.pdf cat A10-20east output bar.pdf

• Wyodrębnienie pierwszych ‏10‏ stron z pierwszego pliku, całego drugiego, stron ‏17‏÷‏20‏ z trzeciego i stron ‏15‏÷ do końca z czwartego

pdftk A=foo1.pdf B=foo2.pdf C=foo3.pdf D=foo4.pdf cat A1-10 B C17-20 D15-end output bar.pdf

• Wtasowanie stron z dwóch plików (np. jeden zawiera strony nieparzyste, drugi – parzyste)

pdftk A=odd.pdf B=even.pdf shuffle A B output bar.pdf

• Wtasowanie stron z dwóch plików ale strony parzyste są w odwrotnej kolejności

pdftk A=odd.pdf B=even.pdf shuffle A Bend-1 output bar.pdf

• Wtasowanie stron z jednego pliku (najpierw strony nieparzyste 1÷X, potem parzyste X+1÷do końca) (niech X będzie ‏333‏)

pdftk A=odd.pdf B=even.pdf shuffle A1-333 Bend-334 output bar.pdf

DjVu

DjView4

• Po otwarciu pliku można zapisać część pliku (efektywnie podzielić plik):
  • File → Save as (wybrać zakres stron)
• Można przeprowadzić konwersję dokumentu pośredniego (indirect) do spakowanego (bundled).^[2] Otwierany jest przy tym plik indeksowy i zapisywany jako jeden spakowany dokument.

djvm

• usunięcie strony ‏333‏

djvm -d foo.djvu 333

• dodanie do pliku foo.djvu strony bar.djvu, tak by była na końcu pliku

djvm -i foo.djvu bar.djvu

• dodanie do pliku foo.djvu strony bar.djvu, tak by ta strona miała numer ‏333‏, następne strony są przesuwane

djvm -i foo.djvu bar.djvu 333

W ten sam sposób, jak powyżej można również scalić dwa wielostronicowe pliki.

• usunięcie strony ‏333‏ i dodanie do pliku foo.djvu strony bar.djvu, tak by ta strona miała numer ‏333‏

djvm -d foo.djvu 333; djvm -i foo.djvu bar.djvu 333

Uwaga: Kolejność operacji jest tak dobrana, by numer stron się powtarzał.

• Przy wstawieniu (lub usuwaniu) większej liczby stron warto proces odpowiednio zaplanować, korzystnie jest zaczynać „od góry” by uniknąć potrzeby prowadzenia na bieżąco obliczeń

• scalenie pliku djvu z pojedynczych stron

djvu -c bar.djvu foo*.djvu

• Konwersja jpg → djvu i dołączenie do pliku

c44 bar.jpg baz.djvu; djvm -i foo.djvu baz.djvu; rm. baz.djvu

for i in bar*.jpg; do c44 $i baz.djvu; djvm -i foo.djvu baz.djvu; done; rm baz.djvu

Nieco lepszy efekt może dać użycie programu didjvu.

Obróbka wielostronicowych plików (na przykład kadrowanie)

Obróbka pdf-ów

Kadrowanie pliku pdf

Co najmniej dwa programy (skrypty) mogą zostać użyte do kadrowania pliku pdf (pdfjam i pdfcrop). Możliwe jest również użycie Ghostscriptu, choć plik wynikowy jest z reguły znacznie większy a polecenie bardziej skomplikowane.

Poniżej można znaleźć kilka przykładów

pdfjam	pdfcrop
pdfjam --trim '100 0 0 0' --keepinfo foo.pdf -o bar.pdf pdfjam --trim '0 0 100 0' --keepinfo foo.pdf -o bar.pdf	pdfcrop --margins '-100 0 0 0' foo.pdf bar.pdf pdfcrop --margins '0 0 -100 0' foo.pdf bar.pdf

Z reguły pdfjam daje mniejsze pliki i działa szybciej.

Właściwe marginesy można ustalić metodą prób i błędów (lewy margines, dolny, prawy, górny). Wielkość strony (jeśli cały dokument ma jednolitą wielkość stron) można wyznaczyć przy pomocy:

pdfinfo foo.pdf

gdzie szukamy wyniku:

Page size:      595.276 x 841.89 pts (A4) (rotated 0 degrees)

Ewentualnie można skorzystać z polecenia:

pdfinfo foo.pdf | grep "Page size:" 

które nam wyświetli od razu odpowiedni wynik.

Konwersja pliku pdf zawierającego dwie strony na jednym skanie

Utworzenie pliku pdf z pojedynczymi stronami, gdy mamy jedynie plik z dwoma stronami na jednym skanie wymaga trzech kroków:

1. utworzenia pdf-u ze stronami nieparzystymi przez odpowiednie wykadrowanie
2. utworzenie pdf-u ze stronami parzystymi przez wykadrowanie
3. połączenie tych plików przy pomocy pdftk

Zmiana rozdzielczości pdf-u

gs -sDEVICE=pdfwrite -dCompatibilityLevel=1.4 -dPDFSETTINGS=/screen -dNOPAUSE -dQUIET -dBATCH -sOutputFile=foo.pdf bar.pdf

Parametr rozdzielczości (-dPDFSETTINGS) może przyjmować jedną z predefiniowanych, poniższych wartości:

• -dPDFSETTINGS=/screen – (72 dpi)
• -dPDFSETTINGS=/ebook – (150 dpi)
• -dPDFSETTINGS=/prepress – (300 dpi)
• -dPDFSETTINGS=/printer – (300 dpi)
• -dPDFSETTINGS=/default

Obróbka DjVu

Proste operacje

Program djvused umożliwia wykonanie prostych operacji z poszczególnymi stronami z pliku djvu np.:

• wycięcie jednej strony (możliwe również przy pomocy DjView)
• obrót strony
• ekstrakcję tekstu
• informacje o wielkości stron
• usunięcie metadanych itp.

Dla przykładu polececenie:

djvused -e 'select 333; save-page-with p05.djvu'

wybiera z dokumentu stronę ‏333‏ i zapisuje jako osobny dokument.

zaś polecenie

djvused -e 'select 333; set-rotation +3; save-page-with p05.djvu'

obraca tę stronę o ‏3‏ × 90° w lewo (możliwe wartości 0, 1, 2, 3).

Uwaga ogólna

Przy pomocy popularnych narzędzi nie można kadrować plików DjVu, jeśli byłoby to konieczne, należałoby stratnie skonwertować plik do pojedynczych obrazków (tiff) by następnie po obróbce je scalić.

Konwersja pliku djvu zawierającego dwie strony na jednym skanie

Niestety konieczna jest konwersja na pliki jednostronicowe (np. tiff) – co się wiąże z pogorszeniem jakości i z utratą warstwy tekstowej, wykadrowanie i scalenie.

ddjvu -format=tiff -page=1 foo.djvu baz.tiff; convert baz.tiff qux.jpg ; c44 qux.jpg bar.djvu; for i in {1..150}; do ddjvu -format=tiff -page=$i foo.djvu baz.tiff; convert -crop 50%x100%  +repage baz.tiff baz%d.jpg; c44 qux.jpg baz.djvu; djvm -i bar.djvu baz.djvu; c44 plugh.jpg baz.djvu; djvm -i bar.djvu baz.djvu; done; rm baz.tiff qux.jpg plugh.jpg baz.djvu; djvm -d bar.djvu 1 

Wyjściowy plik to foo.djvu, wynikowy plik to bar.djvu, po drodze są tworzone pliki baz.tiff qux.jpg plugh.jpg baz.djvu . Oczywiście konieczne jest dostosowanie nazw, liczby stron ale i zadbanie by przypadkiem nie było plików tymczasowych o kolidujących nazwach.

Liczba stron dokumentu powyżej jest podana jako ‏150‏. Można ją ustalić oczywiście otwierając dokument w przeglądarce. Na potrzeby skryptu można liczbę stron ustalić przy pomocy polecenia:

djvused -e n foo.djvu

Kompletne polecenie miałoby formę:

infile=foo.djvu; outfile=bar.djvu; ddjvu -format=tiff -page=1 $infile baz.tiff; convert baz.tiff qux.jpg ; c44 qux.jpg $outfile; for (( i=1; i<=$(djvused -e n $infile); i++ )); do ddjvu -format=tiff -page=$i $infile baz.tiff; convert -crop 50%x100%  +repage baz.tiff baz%d.jpg; c44 qux.jpg baz.djvu; djvm -i $outfile baz.djvu; c44 plugh.jpg baz.djvu; djvm -i $outfile baz.djvu; done; rm baz.tiff qux.jpg plugh.jpg baz.djvu; djvm -d $outfile 1 

Konwersja PDF ↔ DjVu

DjVu → pdf

DjView4

Przy pomocy DjView4 można wyeksportować cały plik lub jego część do innego formatu (w tym pdf)

• File → Export

ddjvu

W linii poleceń można skonwertować plik DjVu do pdf‑ przez polecenie:

ddjvu -format=pdf -quality=85 -verbose foo.djvu bar.pdf

Plik wynikowy jest stosunkowo duży

djvups i ps2pdf

Alternatywnie można skorzystać z polecenia:

djvups foo.djvu | ps2pdf - bar.pdf

PDF → DjVu

pdf2djvu

pdf2djvu foo.pdf -o bar.djvu

Lepszą jakość i większy plik można uzyskać przez:

pdf2djvu --bg-slices=72,83,93,103 -d 600 foo.pdf -o bar.djvu

DjVuDigital

To bardzo efektywny program do kowersji z formatu pdf (lub ps) do djvu. Niestety instalacja wymaga specjalnej wersji Ghostscripta (samodzielnie kompilowanej). Procedura nie jest skomplikowana ale czasochłonna. (por. gsdjvu).

Wynikowy plik djvu jest wysokiej jakości i z reguły mniejszy, niż otrzymywany innymi metodami

Należy jeszcze dodać, że w przypadku plików zawierających obrazki w formacie JPEG2000 (inaczej JPX) inne metody nie prowadzą do celu.

Ściągawka

	obrazek	pdf	djvu
obrazek	Pinta Gimp convert	Gimp convert   img2pdf   ghostscript	c44 cjb2 didjvu
pdf	Gimp convert	pdftk MMM..(scalanie, dodawanie⁄usuwanie stron) pdfjam/pdfcrop MMMMMMMMMMMMMMM(kadrowanie) pdfjam/pdfcrop + pdftk MMMMMMMMMMM..( → ) ghostscript MMMMM..(redukcja rozdzielczości)	pdf2djvu DjVuDigital
djvu	DjView4 ddjvu	DjView4 ddjvu djvups + ps2pdf	DjView4 MMMM..(djvu z zakresu stron wyjściowego pliku)
			djvm MMMMMMMMMM(scalanie, dodawanie⁄usuwanie stron) djvused  MMMMMM (ekstrakcja strony, obracanie strony) ddjvu + convert + c44/cjb2 + djvm M(kadrowanie,  →  )

1. Należy:

   Znaleźć /etc/ImageMagick-6/policy.xml i otworzyć (z uprawnieniami administratora sudo)
   

   Zmienić
   

   policy domain="coder" rights="none" pattern="PDF" 

   na:
   

   policy domain="coder" rights="read|write" pattern="PDF" 

   Porównaj image to pdf
2. Dokument pośredni składa się z pliku indeksowego i wielu plików .djvu, z których każdy odpowiada jednej stronie. Plik spakowany zawiera cały dokument w jednym pliku – tak, jak jest to używane przy wysyłaniu na Commons.