Pan Różycki

<<< Dane tekstu >>>
Autor	Wincenty Pol
Tytuł	Pan Różycki
Pochodzenie	Pieśni Janusza
Wydawca	Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd.	1921
Druk	Drukarnia Literacka w Krakowie
Miejsce wyd.	Kraków
Źródło	Skany na Commons
Inne	Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI  Cały zbiór Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI
Indeks stron

›››

[113]

PAN RÓŻYCKI^[1]

Snuło jezdnych się niemało
 W noc po lesie całym,
A nadedniem zakipiało
 W Kurowińcu małym.^[2]
Przebiegł odgłos po czeredzie^[3]:
 Jak nasz hetman zwan? —
„Oczajdusza^[4]! — bo powiedzie
 Na tatarski tan!       8

Kędy góra — orłem wzleciem,
 Wichrem step przebędziem,
Knieją wilkiem się pomieciem,
 A wodą łabędziem.“^[5]
— „Nuże, wiara, szeregami,
 Na czoła, kto chwat!“
„Tu chwat każdy!“ — „To Bóg z nami!
 A Moskal psu brat!“ —       16

Bujne kłosie ziemia roni
 Bronami rozbita,
Toć i doli nam nie wzbroni
 Pierś broną przeszyta.^[6]

[114]

Żyją ludzie, co zaznali
 Lepszy stary wiek,
I jak własny grunt deptali
 Bugu^[7] drugi brzeg       24

A nam-ż dziś nie wolno będzie,
 Po oboim brzegu
Pławić konie, jak łabędzie,
 I hulać w szeregu?
Oj, powrócą wieki nasze,
 Wróci dola nam!
Jak przywdziejem czapki lasze,
 Pokłoniem się wam!       32

Pan Różycki siadł na konia,
 Błysnął kord junacki,
Dmuchnął przodem, a przez błonia
 Czesze hufiec gracki.
Miasto kroci dwiestu wstało,
 Dwiestu będzie żyć;
Bo tych dwiestu rękę dało,
 Hańbę kroci zmyć.       40

W Hucie^[8] rankiem żona płacze,^[9]
 Tych jej dzieci szkoda:
Pod Różyckim konik skacze.
 Nie płacz, Pani młoda!
Jak głos dzwonu siołom płynie,
 Gruchnie Polszczą wieść,
A cześć będzie tej drużynie
 I wodzowi cześć!       48

1. PAN RÓŻYCKI. Karol Różycki, dowódca pułku Jazdy wołyńskiej, powszechnie znany i kochany dla cnót swych, prawdziwie naśladowania godnych. (Obj. poety).
2. w. 4-5. Z szesnastego na siedmnasty maja 1831 r. zebrał kapitan Różycki powstańców wołyńskich w lasach Korowiniec małych, o mil cztery od Żytomierza, osadzonego działami i wojskiem. (Obj. poety).
3. w. 5 czereda, gromada; etymologicznie = trzoda, z przemianą fonetyczną ruską.
4. w. 7 Oczajdusza = przebiegły, krętacz.
5. ww. 9-12: porównania są echem z Pułku Igora.
6. ww. 17–20. Ukute i odostrzone zęby bronowe użyli powstańcy Wołyńscy miasto zwykłych grotów do lanc. (Obj. poety).
7. w. 24 Bug był granicą Kongresówki. Starzy ludzie nie znali jeszcze żadnej granicy między Wołyniem a Polską.
8. Huta cudnowska, w pobliżu Cudnowa (powiat żytomierski), osada, w której mieszkał wówczas pułkownik Różycki.
9. w. 41-2. W Hucie rankiem żona płacze. Karol Różycki, śpiesząc na pole chwały, zostawił żonę i pięcioro dzieci, w tym właśnie czasie, gdy ludożercze ukazy tyrana wszystkie podobne sieroty z domów przeznaczały na Sybir. (Obj. poety).

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Wincenty Pol.