Ludowe nazwy miejscowe w powiecie Brzeskim w Galicyi/XIX
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Ludowe nazwy miejscowe w powiecie Brzeskim w Galicyi |
| Pochodzenie | Lud. Organ Towarzystwa Ludoznawczego we Lwowie, 1895, 1896, 1897, 1903, 1904 |
| Redaktor | Antoni Kalina; Karol Potkański, Seweryn Udziela |
| Wydawca | Towarzystwo Ludoznawcze |
| Data wyd. | 1895-1904 |
| Druk | „Drukarnia Polska“; Drukarnia Ludowa; Drukarnia W. A. Szyjkowskiego; Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| Miejsce wyd. | Lwów; Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Gmina tutejsza otrzymała nazwę Grabno, a to po tem, że bardzo dawnemi czasy były prawie w całej wsi lasy grabowe a włościanie tejże gminy porą zimową wyrabiali grabie. Obecnie nikt grabi nie robi, a lasy to później nasi przodkowie korczyli, na pole wyrabiali. Obecnie mało jest lasu grabowego, tylko jeden kawałek lasu 50-morgowy, sam grabowy, do obszaru dworskiego należący, zwany grabina.
Gmina Grabno dzieli się na pięć części, które zwią się:
1. Lasowe chałpy, nazywa się po tem, bo jest w oddaleniu od wsi i pod lasem grabowym.
2. Łazy, niewiadomo, dlaczego tak się nazywa.
3. Pod Milówką, bo jest przy granicy gminy Milówki.
4. Pod Sufczynem, nazywa się po tem, bo jest od granicy gminy Sufczyna. (1. p. Sufczyn).
5. Stara wieś, bo tu najpierwsze były postawione chałpy.
1. Kąty (5 domów), bo jest pomiędzy lasami i potokami.
2. Kopce, osada (5 domów), nazywa się po tem, bo jest na wielkiej górze przy granicy gminy Milówki a pomiędzy granicą Grabno a Milówka są wysypane kopce.
3. Na zaradomiu albo zaradomie (5 domów), bo dawnemi czasy grunta te chłopy sobie z pańskich wyrębów wykorczyli, na pole wyrobili i za darmo je od dworu dostali.
1. Bagieniec albo w bagieńcu, grunt orny, łąki i pastwisko, dlatego tak się nazywa, bo są na tymże bagna, jeziora, łąki bagniste.
2. Brzyście, grunt orny, 12-morgowy, chłopski, do 4 gospodarzy należący, nazywa się tak dlatego, bo w roku 1845 ten grunt cały jako pastwisko był skopany a brem zasiany, obecnie na niem siewają różne plony.
3. Debcza, kawał gruntu dworski 25-morgowy, który zawiera orne grunta, pastwiska, urwiska, nazywa się tak dlatego, bo tam były lasy, krzaki a przeważnie dęby.
4. Góra Gołębiowa, bo należy do właściciela zwanego Gołąb.
5. Kąty, grunta należące do osady tej samej nazwy (j. w. C. lp. 1), bo są pomiędzy lasami i potokami.
6. Kopce, grunta orne, około 20 morgów, nazywają się po tem, bo są na wielkiej górze przy granicy gminy Milówki a pomiędzy granicą Grabno a Milówka są wysypane kopce (p. wyżej C. lp. 2).
7. Koszary, jest to kawał gruntu 50-morgowy, a to dlatego nazywa się tak, bo grunt ten był zapustoszały, nieurodzajny, przeto na gruncie tym około r. 1820 właściciele obszaru dworskiego koszary budowali, w których owce, barany hodowali i tym sposobem grunt uprawili, bo koszary te kilka razy na rok a przez parę lat z miejsca na miejsce przestawiali. Obecnie koszary nie istnieją.
8. Łąńce, grunt orny około 20-morgowy, nazywa się tak, bo jest położony około łąki, a łąka także nazywa się „w łąńcu“.
9. Na cygance, grunt orny, 20-morgowy, równy w połowie dworski i chłopski, od granicy gminy Rudki (1. p. Rudka), dlatego tak się nazywa, że dawnemi czasy były krzaki i cygany węgierskie i tutejsze bandami tam obozowali; obecnie cygany tam nie przebywają.
10. Na kopcach (j. w. D. lp. 6).
11. Na zaradomiu (por. w. C. lp. 3).
12. Ostrzyse, bo na polu tem rosną ostre ciernie, ziele czyli ostrężyna.
13. Pod buczyną, nazywa się po tem, bo wyżej tego gruntu jest wielki las bukowy dworski i las ten nazywa się wielką buczyną.
14. Podlesie, duży kawał gruntu, do kilku gospodarzy należący, miedzami ograniczony, tak się nazywa, bo jest pod lasem, który się nazywa spolny.
15. Pod ogrodem, grunta, bo są pod ogrodem.
16. Podogrodzie, grunt orny dworski, 12-morgowy, nazywa się tak, bo jest pod ogrodem dworskim, a w ogrodzie drzewa owocowe czyli ogród jest ogrodzony płotami i zarośnięty sadem.
17. Pólko, bo jest z pastwiska wyrobione na pole.
18. Rola Gackówka (42 morgów), należała do właściciela Gacka, któren w roku 1887 umarł i obecnie ją posiadają jego spadkobiercy.
19. Rola Gawlikówka (35 morgów), należała do właściciela Gawlika.
20. Rola Muchówka (40 m.), należała do właściciela Muchy, przez niego została w połowie uprzedana, w połowie spadkobiercom oddana.
21. Rola Noskówka (36 m.), bo jest po właścicielu Nosku, przez niego na bankowe pieniądze została sprzedana i obecnie należy do nowonabywców Patra i Sachy po równej połowie.
22. Rola Nowakówka (61 m.), nazywa się tak po właścicielu Nowaku, po śmierci tegoż o parę lat wstecz przez jego dwóch spadkobierców rozprzedana i pomiędzy 23 włościan różnego nazwiska rozdzielona.
23. Rola Przeklasówka (30 m.), nazywa się tak po właścicielu Przeklasie, a obecnie należy do jego zięcia Franciszka Hamioły.
24. Rola Sojkówka (36 m.), bo jest po właścicielu Sojka, którą w roku 1875 sprzedał, pieniądze ztrwąnioł, sam się plącze jako wyrobnik we Lwowie a na jego roli obecnie jest czterech gospodarzy różnego nazwiska.
25. Stawiska, bo obok tego gruntu były dwa dworskie stawy, w których były zamłożone ryby. Obecnie stawy te zamulone i trawą zarośnięte zostały.
26. U lasu, orne pole, bo jest u lasu.
27. Warzeszak, jest to trzechmorgowy kawałek gruntu dworskiego po właścicielu Warzecha zwanym, który był bezdzietny; grunt jego będąc pomiędzy pańskiemi gruntami położony, po jego śmierci w r. 1830 został do pańskich gruntów przydzielony i załączony.
28. W bagiencu (j. w. D. lp. 1).
29. Za chałpą, grunta, bo są za chałpą.
30. Zaradomie (j. w. w. D. lp. 11).
1. Bagieniec (j. w. D. lp. 1).
2. Debcza (j. w. D. lp. 3).
3. Łąka pod Łysagorą, bo jest przy granicy łysagorskiej (gmina Łysagóra).
4. W bagiencu (j. w. D. lp. 28).
5. W Łąńcu (j. w. D. lp. 8).
6. Za górą, wielka łąka za górą, której ze wsi ujrzeć nie można.
1. Bagieniec (j. w. D. i E. lp. 1).
2. Dąbrówka, bo jest pastwisko to dobre i najbliższe folwarku (dworskie pastwisko).
3. Debcza (j. w. D. lp. 3 i E. lp. 2).
4. Głębocki, bo są wysokie pagórki a głębokie doliny. Pastwisko to miejscami zasadzone lasem, brzeziną i olszyną.
5. W bagiencu (j. w. D. lp. 28 i E. lp. 4).
1. Las spolny, dlatego tak się nazywa, bo jest dworski grabieński i sufczyński[1] razem połączony i ludzie w tym lesie tak z Grabna, jako też z Sufczyna zbiórkę wspólnie zbierali. Obecnie nie zbierają, bo las sufczyński całkiem w r. 1887 został wykarczony a grabieński też rok rocznie po parę morgów na sągi karczą.
2. Wielka buczyna, wielki las bukowy dworski.
Góra Gołębiowa, część góry należy do właściela, zwanego Gołąb.
Debcza (j. w. D. lp. 3).
