Granice opodatkowania/Część II/całość

Dodaj linki
Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Janusz Libicki
Tytuł Granice opodatkowania
Wydawca Towarzystwo Ekonomiczne w Krakowie
Data wyd. 1936
Druk W. L. Anczyc i Spółka
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Inne Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
CZĘŚĆ II
DOCHÓD SPOŁECZNY I ŚWIADCZENIA PUBLICZNE W POLSCE W LATACH 1927 — 1934
I
DOCHÓD SPOŁECZNY W POLSCE I JEGO ZMIANY W LATACH 1927 — 1934

 Dzięki pracom Landaua i Kaleckiego, możemy zdać sobie sprawę ze zmian, jakie wykazał dochód społeczny w Polsce w latach 1927 — 1934, oraz oszacować jego absolutną wysokość. Punktem wyjścia dla ułożenia tablicy I-ej był szacunek dochodu społecznego w Polsce za rok 1929, oraz wskaźnik zmian dochodu społecznego, jako też sposób obliczania tego wskaźnika, opracowany wspólnie przez Landaua i Kaleckiego. Tablica ta pozatem opiera się na założeniu, że stosunek dochodu łącznego do dochodu, przechodzącego przez rynek, pozostawał w tych latach niezmieniony.

Tablica I
DOCHÓD SPOŁECZNY W LATACH 1927 — 1934
ROK DOCHÓD W MILIARD. ZŁOT. WSKAŹNIK
DOCHODU
1928 — 100
łączny przechodzący przez rynek
1927 23.3 16.0 91.2
1928 25.5 17.5 100.0
1929 26.0 17.8 102.0
1930 24.6 16.9 96.4
1931 22.6 15.5 88.7
1932 20.5 14.1 80.3
1933 19.8 13.6 77.6
1934 20.1 13.8 79.0

 Jak widzimy z tablicy I, lata kryzysu odbiły się dotkliwie na wysokości dochodu społecznego w Polsce, przy czym zauważyć się daje, że najgorszy pod tym względem był rok 1933, kiedy dochód społeczny w Polsce wyniósł zaledwie 77.6% tego, co wynosił w 1928. Lekka poprawa następuje w roku 1934.
 Zaznaczyć przytem należy, że podany tutaj szacunek wysokości dochodu społecznego oraz jego wskaźnik odnoszą się nie do jego nominalnej wartości, lecz do jego wartości realnej, to znaczy wyrażony on jest w sile kupna złotych z r. 1928.
 Rozwój dochodu społecznego w Polsce, tak jak przedstawiony powyżej, nie dawałby pełnego obrazu sytuacji, gdybyśmy nie uwzględnili równolegle zmian, jakie w przeciągu lat 1927 — 1934 zaszły w przyroście ludności w Polsce. Tablica I podaje bowiem tylko dochód społeczny globalny, musimy go teraz przeliczyć na głowę ludności.
 Tablica II podaje ilość mieszkańców w Polsce w latach 1927 — 1934, oraz wskaźnik zmian w tej ilości.

Tablica II
LUDNOŚĆ W POLSCE W LATACH 1927 — 1934
ROK LUDNOŚĆ
w milionach 		WSKAŹNIK
LUDNOŚCI
1928 — 100
1927 30.3 98.7
1928 30.7 100.0
1929 31.1 101.3
1930 31.5 102.6
1931 31.9 103.9
1932 32.4 105.5
1933 32.8 106.8
1934 33.2 108.1

 W okresie tym, jak się okazuje, ludność Polski wzrosła o blisko trzy miliony, przy równoczesnym spadku globalnego dochodu społecznego. Jakie rezultaty te dwa fakty miały dla zmian w wysokości dochodu społecznego na głowę ludności w Polsce w latach 1927 — 1934 wskazuje tablica III.


Tablica III
DOCHÓD SPOŁECZNY NA GŁOWĘ LUDNOŚCI W POLSCE W LATACH 1927—1934
ROK DOCHÓD NA GŁOWĘ
W ZŁOTYCH 		WSKAŹNIK
DOCHODU
NA GŁOWĘ
1928 — 100
łączny przechodz.
przez rynek
1927 769 528 92.4
1928 831 570 100.0
1929 836 572 100.7
1930 781 537 94.0
1931 708 486 85.4
1932 633 435 76.1
1933 604 415 72.7
1934 605 416 73.1

 Jak oczywiście było do przewidzenia, spadek przeciętnego dochodu społecznego, przypadającego na jednego mieszkańca Polski, musiał być dzięki przyrostowi ludności znacznie dotkliwszy od spadku globalnego dochodu społecznego i wyniósł on dla roku 1933 aż 27.3% przy spadku dochodu globalnego 22.4%. Poprawa, jaka zaznaczyła się w roku 1934, jest również dużo słabsza z punktu widzenia dochodu przeciętnego na głowę ludności, niż z punktu widzenia dochodu globalnego.


II
WPŁYWY I WYDATKI BUDŻETOWE W LATACH 1927-1934

 Tablice IV i V ułożone zostały na podstawie danych, publikowanych w Biuletynie Statystycznym Ministerstwa Skarbu za lata 1927—1934. Podane powyżej dane co do dochodu oraz ruchu ludności odnoszą się do lat kalendarzowych. Polski rok budżetowy natomiast, jak wiadomo, nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Aby wiec móc uzyskać możność porównywania obciążeń dochodu, wynikających ze świadczeń publicznych, należało przeliczyć wpływy i wydatki budżetowe również na lata kalendarzowe. Podane w Tablicach IV i V dane są więc danymi nie za lata budżetowe, ale za cztery kwartały każdego roku kalendarzowego.


Tablica IV
WPŁYWY NOMINALNE Z PODATKÓW I MONOPOLI W LATACH 1927 — 1934
ROK WPŁYWY NOMINALNE W MILIONACH ZŁOT. WSKAŹNIK WPŁYWÓW NOMINAL. 1928 — 100
1927 2.117.1 80.4
1928 2.633.3 100.0
1929 2.638.2 100.2
1930 2.381.5 90.4
1931 1.948.9 74.0
1932 1.654.5 62.8
1933 1.588.3 60.3
1934 1.607.5 61.0


Tablica V
WYDATKI BUDŻETOWE NOMINALNE W LATACH 1927 — 1934
ROK WYDATKI NOMINALNE W MILIONACH ZŁOT. WSKAŹNIK WYDATKÓW NOMINAL. 1928 — 100
1927 2.297.4 80.1
1928 2.867.4 100.0
1929 2.922.1 101.9
1930 2.838.6 99.0
1931 2.607.7 90.9
1932 2.276.2 79.4
1933 2.146.0 74.8
1934 2.214.2 77.2

 Dane, zawarte w dwóch powyższych tablicach, wykazują poważny spadek zarówno wpływów z podatków i monopoli, jak i wydatków budżetowych w latach 1927 — 1934, przy czym spadek tych ostatnich jest o wiele powolniejszy. Wykazanych w tych tablicach zmian nie możemy jednak porównywać ze zmianami dochodu społecznego, podanymi w Tablicy I. Dane bowiem, dotyczące wpływów z podatków i monopoli, oraz wydatków budżetowych, są danymi nominalnymi, podczas gdy dane, dotyczące dochodu społecznego, są danymi realnymi, aby więc uzyskać możność porównywania, należy te dane nominalne przeliczyć na wartości realne. Wartości realne, odpowiadające tym danym nominalnym, otrzymamy przez podzielenie danych dla każdego roku przez ogólny wskaźnik cen danego roku. Tablica VI podaje ogólny wskaźnik cen hurtowych w Polsce według Małego Rocznika Statystycznego.

Tablica VI
OGÓLNY WSKAŹNIK CEN HURTOWYCH W POLSCE W LATACH 1927 — 1934
1928 — 100
Rok 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934
Wskaźnik 99 100 96 86 75 66 59 56

 Na podstawie Tablic IV, V i VI zostały więc skonstruowane Tablice VII i VIII.

Tablica VII
WPŁYWY REALNE Z PODATKÓW I MONOPOLI W LATACH 1927 — 1934
ROK WPŁYWY REALNE W MILIONACH ZŁOT. WSKAŹNIK WPŁYWÓW REALNYCH 1928 — 100
1927 2.138.5 81.2
1928 2.633.3 100.0
1929 2.748.1 104.4
1930 2.769.2 105.2
1931 2.598.5 98.7
1932 2.506.8 95.2
1933 2.692.0 102.2
1934 2.870.5 109.0

Tablica VIII
WYDATKI BUDŻETOWE REALNE W LATACH 1927 — 1934
ROK WYDATKI REALNE W MILIONACH ZŁOT. WSKAŹNIK WYDATKÓW REALNYCH 1928—100
1927 2.320.6 80.9
1928 2.867.4 100.0
1929 3.043.9 106.2
1930 3.300.7 115.1
1931 3.476.9 121.3
1932 3.448.8 120.3
1933 3.673.3 126.9
1934 3.953.9 137.9

 Jak widzimy teraz, spadek, wykazany w Tablicach IV i V, jest spadkiem pozornym. Obniżyła się bowiem jedynie nominalna wartość świadczeń na rzecz gospodarki publicznej, realna wartość tych świadczeń natomiast wzrosła, przy jednoczesnym spadku realnej wartości dochodu. Wpływy realne z podatków i monopoli wykazują nieprzerwany wzrost do roku 1930, poczem następuje spadek w latach 1931 i 1932 oraz ponowny wzrost w latach 1933 i 1934, przy czym wzrost ten osiąga maximum w roku 1934, w którym to roku wyższy jest od realnej sumy wpływów z podatków i monopoli za rok 1928 o 9%. Jeszcze charakterystyczniejsze są zmiany, zachodzące w tym okresie w realnych wartościach wydatków budżetowych, wzrastają one mianowicie nieprzerwanie aż do roku 1931 włącznie. W roku 1932 następuje bardzo lekki spadek, poczem następuje dalszy wzrost, dzięki któremu realna wartość wydatków budżetowych osiąga maximum w roku 1934, kiedy jest wyższa od realnej wartości wydatków budżetowych z roku 1928 o 37.9%.
 Aby uzyskać możność porównywania z przeciętnym dochodem na głowę ludności, musimy teraz przeliczyć również na głowę ludności dane, zawarte w Tablicach VII i VIII. Rezultaty tego przeliczenia podane są w Tablicach IX i X.


Tablica IX
WPŁYWY REALNE Z PODATKÓW I MONOPOLI NA GŁOWĘ LUDNOŚCI W LATACH 1927 — 1934
ROK WPŁYWY REALNE
NA GŁOWĘ W ZŁOT. 		WSKAŹNIK WPŁYWÓW REAL. NA GŁOWĘ
1928 — 100
1927 71 82.6
1928 86 100.0
1929 88 102.3
1930 88 102.3
1931 81 94.2
1932 77 89.5
1933 82 95.3
1934 86 100.0


Tablica X
WYDATKI BUDŻETOWE REALNE NA GŁOWĘ LUDNOŚCI W LATACH 1927 — 1934
ROK WYDATKI REALNE
NA GŁOWĘ W ZŁOT. 		WSKAŹNIK WYDATKÓW REAL. NA GŁOWĘ
1928 — 100
1927 77 82.8
1928 93 100.0
1929 98 105.4
1930 105 112.9
1931 109 117.2
1932 106 114.0
1933 111 119.4
1934 119 128.0

 Rezultaty Tablic IX i X warte są bliższego omówienia. Z Tablicy IX okazuje się, że obciążenie realne z tytułu podatków i monopoli, przypadające przeciętnie na jednego obywatela państwa polskiego w roku 1934 wynosiło to samo, co w r. 1928, jakkolwiek jednocześnie przeciętny dochód realny obywatela państwa polskiego w roku 1934 był niższy od jego dochodu przeciętnego w roku 1928 o 26.9%.
 Wpływy z podatków i monopoli nie wyczerpują oczywiście całej sumy obciążeń obywatela na rzecz państwa. Suma wydatków budżetowych, niezależnie od sposobu ich finansowania, obciąża ostatecznie kieszeń obywatela. Z Tablicy X dowiadujemy się, że przy dochodzie przeciętnym w roku 1934, wynoszącym tylko 73.1% jego dochodu przeciętnego w roku 1928, ciężar sfinansowania ogółu wydatków budżetowych, jaki przeciętnie przypadał na jednego obywatela, był wyższy, niż w roku 1928, o 28%.


III
STOSUNEK ŚWIADCZEŃ PUBLICZNYCH DO DOCHODU W POLSCE, W LATACH 1927 — 1934

 By móc z danych, zawartych w powyższych tablicach, wyciągnąć pewne konkretne wnioski, należy teraz przeprowadzić dokładne porównanie między przeciętnym dochodem społecznym, przypadającym na jednego obywatela w Polsce, a obciążeniami tego jego dochodu z tytułu świadczeń na rzecz gospodarki publicznej. Przede wszystkim więc należy obliczyć, jakim procentem dochodu przeciętnego na głowę ludności wyrażały się w latach 1927 — 1934 przeciętne na głowę realne wpływy z podatków i monopoli. Przedstawia nam to Tablica XI.

Tablica XI
WPŁYWY Z PODATKÓW I MONOPOLI NA GŁOWĘ LUDNOŚCI W PROCENCIE DOCHODU NA GŁOWĘ W LATACH 1927 — 1934
ROK WPŁYWY REAL. W PROCENCIE DOCHODU WSKAŹNIK 1928 — 100
łącznego przechodzącego
przez rynek
1927 9.2 13.4 88
1928 10.3 15.1 100
1929 10.5 15.4 102
1930 11.3 16.4 109
1931 11.4 16.7 111
1932 12.2 17.7 117
1933 13.6 19.8 131
1934 14.2 20.7 137

 Z tablicy tej widzimy jasno, że w całym tym okresie czasu obciążenie przeciętnego na głowę dochodu społecznego w Polsce z tytułu wpływów z podatków i monopoli wykazuje nieustanny wzrost. O ile obciążenie to w roku 1927 wynosiło 9.2% dochodu (łącznego, a 13.4% dochodu przechodzącego przez rynek), przypadającego na jednego obywatela, to w roku 1934 wzrasta ono do 14.2% dochodu (łącznego i aż 20.7% dochodu, przechodzącego przez rynek). W stosunku do roku 1928 wzrost udziału wpływów z podatków i monopoli w przeciętnym dochodzie obywatela wyniósł 37%.
 Jak wspomniane już było poprzednio, pełny obraz całości obciążeń dochodu obywatela świadczeniami na rzecz gospodarki publicznej może dać tylko ogólna suma wydatków budżetowych. Tablica XII przedstawia ciężar finansowania ogółu wydatków państwowych w procencie przeciętnego dochodu, przypadającego na jednego obywatela.

Tablica XII
WYDATKI BUDŻETOWE NA GŁOWĘ LUDNOŚCI W PROCENCIE DOCHODU NA GŁOWĘ W LATACH 1927 — 1934
ROK WYDATKI REAL. W PROCENCIE DOCHODU WSKAŹNIK 1928 — 100
łącznego przechodzącego
przez rynek
1927 10.8 14.6 90
1928 11.2 16.3 100
1929 11.7 17.1 105
1930 13.4 19.6 120
1931 15.4 22.4 137
1932 16.7 24.4 150
1933 18.4 26.7 164
1934 19.7 28.6 175

 Tablica XII jeszcze dobitniej odzwierciedla pogorszenie się sytuacji dochodowej przeciętnego obywatela w Polsce w omawianym okresie. Jego współudział w finansowaniu wydatków budżetowych państwa pochłaniał mu w roku 1927 10.8% jego dochodu (łącznego, a 14.6% przechodzącego przez rynek). W roku 1934 ten jego współudział w finansowaniu wydatków państwowych wzrasta do 19.7% jego dochodu (łącznego, a 28.6% dochodu przechodzącego przez rynek). Wzrost obciążenia przeciętnego dochodu społecznego, przypadającego na głowę ludności w Polsce, spowodowanego finansowaniem wydatków budżetowych państwa, wynosi 75% w roku 1934 w porównaniu do roku 1928.
 Dla dopełnienia tego obrazu przemian, jakie dokonały się w zakresie dochodu społecznego w Polsce z jednej strony oraz w zakresie obciążeń tego dochodu świadczeniami na rzecz gospodarki publicznej, należy jeszcze przekonać się, jakim zmianom ulegała w badanym okresie czasu ta część dochodu jednostki gospodarującej, która jej pozostaje do swobodnego rozporządzenia dla zaspokojenia jej potrzeb indywidualnych po pokryciu kosztów zaspokojenia jej potrzeb zbiorowych. Obrazuje nam to Tablica XIII.

Tablica XIII
DOCHÓD NA GŁOWĘ, WYDATKI BUDŻETOWE NA GŁOWĘ ORAZ POZOSTAŁOŚĆ DOCHODU NA GŁOWĘ NA ZASPOKOJENIE INNYCH POTRZEB WRAZ Z KAPITALIZACJĄ W LATACH 1927 — 1934
ROK DOCHÓD WYDATKI POZOSTAŁOŚĆ WSKAŹNIK
POZOSTAŁOŚCI
1927 769 77 692 94
1928 831 93 738 100
1929 836 98 738 100
1930 781 105 676 92
1931 708 109 599 81
1932 633 106 527 71
1933 604 111 493 67
1931 605 119 486 66

 Tablica XIII syntetyzuje właściwie rezultaty wszystkich poprzednich zestawień. Widzimy z niej, że spadek przeciętnego na głowę ludności dochodu społecznego został jeszcze bardziej pogłębiony przez wzrost części dochodu, pochłanianej finansowaniem wydatków państwowych. Dzięki temu zmniejszanie się rozporządzalnej części dochodu, jaka przypada przeciętnie na jednego mieszkańca Polski, i która służy do zaspokojenia wszystkich jego potrzeb indywidualnych, wraz z kapitalizacją, jest znacznie większe, niż zmniejszanie się całego przeciętnego dochodu na głowę ludności. Wskaźnik przeciętnego dochodu na głowę ludności w roku 1934 wynosi 73.1 w stosunku do 100 w roku 1928, podczas gdy wskaźnik pozostałości, czyli wskaźnik przeciętnej, swobodnie rozporządzalnej części dochodu, przypadającej na głowę ludności, wynosi dla roku 1936 66, wobec 100 dla roku 1928. Nawet lekki wzrost przeciętnego dochodu społecznego w roku 1934, a mianowicie 605 zł., w porównaniu do 604 w roku 1933 został tak dalece skompensowany wzrostem przeciętnego udziału w finansowaniu wydatków budżetowych państwa (111 zł. w r. 1933 i 119 zł. w r. 1934), że swobodnie rozporządzalna część wykazała dalszy spadek z 493 zł. na 486 zł.


IV
WNIOSKI

 Tak więc na przestrzeni okresu 1927 — 1934 r. mamy do czynienia z wciąż wzrastającym obciążaniem dochodów prywatno-gospodarczych świadczeniami na rzecz gospodarki publicznej. Czy temu wzrostowi odpowiada również wzrost usług, dostarczanych jednostkom gospodarującym przez gospodarkę publiczną, jest rzeczą raczej wątpliwą. To pochłanianie przez gospodarkę publiczną coraz większych ilości siły kupna z dochodów jednostek gospodarujących świadczyć może o istnieniu niewątpliwej dysproporcji między stopniem zaspokojenia potrzeb zbiorowych a stopniem zaspokojenia potrzeb indywidualnych. Również uzasadniona wątpliwość co do przyrostu usług, odpowiadającego przyrostowi obciążeń, świadczyć może o istnieniu równie niewątpliwej dysproporcji między tym, co jednostka gospodarująca zyskuje w postaci dóbr i usług, dostarczanych jej przez gospodarkę publiczną, a tem, co traci przez ponoszenie tak stosunkowo wysokich świadczeń na rzecz tej gospodarki.
 Jeżeli teraz spojrzymy na przedstawiony powyżej rozwój dochodu społecznego w Polsce oraz jego obciążeń na rzecz gospodarki publicznej, z punktu widzenia kapitalizacji dojść musimy do wniosku, że obecna sytuacja nie stwarza dlań pomyślnych warunków. W najpomyślniejszych latach (1928 i 1929) polskiego życia gospodarczego przeciętna pozostałość dochodu, przypadająca na jednego mieszkańca Polski, czyli przeciętna rozporządzalna część jego dochodu, mająca mu służyć na zaspokojenie wszystkich jego potrzeb indywidualnych z kapitalizacją włącznie, wynosiła 738 zł. rocznie. Tę sumę przeciętnie miał do rozporządzenia mieszkaniec Polski w latach 1928 i 1929 na zaspokojenie swych najbardziej dotkliwie odczuwanych potrzeb, jak jedzenie, ubranie i mieszkanie, ta suma musiała mu wystarczyć na zaspokojenie potrzeb kulturalnych oraz z tej sumy musiał jeszcze wygospodarować część, którą mógł przeznaczyć na powiększenie swego dochodu w przyszłości.
 Ta rozporządzalna część dochodu nawet w najpomyślniejszych latach polskiej historii życia gospodarczego nie była, jak się okazuje, zbyt obfita z punktu widzenia dążenia do zaspokojenia wszystkich tych potrzeb z potrzebą kapitalizacji włącznie. Gdy zaś spojrzymy na rok 1934 i odpowiadającą mu sumę rozporządzalnej części dochodu, przypadającej przeciętnie na jednego mieszkańca Polski w wysokości zł. 486 i to złotych o tej samej sile kupna, co złote z roku 1928, wówczas trudno jest przypuścić, by przeciętny mieszkaniec Polski mógł marzyć o czymkolwiek więcej, poza zaspokojeniem swych najprymitywniejszych potrzeb. W tych warunkach nie tylko trudno jest myśleć o stopie kapitalizacji, przewyższającej stopę przyrostu ludności i o wzroście przeciętnego dochodu społecznego na głowę ludności, ale należy poważnie obawiać się dekapitalizacji i w związku z tym groźby spadku tego dochodu w przyszłości.
 Tak więc z jakiegokolwiek punktu widzenia spojrzymy na zagadnienie stosunku dochodu społecznego do obciążeń tego dochodu na rzecz gospodarki publicznej, musimy dojść do wniosku, że obecnie w Polsce granica opodatkowania została już dawno i to dość daleko przekroczona.
 W dodatku należy zwrócić uwagę na jedno, a mianowicie na to, że w niniejszej pracy uwzględnione zostały wyłącznie obciążenia dochodu społecznego na rzecz gospodarki państwowej. Nie wzięto natomiast pod uwagę dodatkowych obciążeń tego dochodu na rzecz samorządów terytorialnych, zawodowych i t. p. Z przeciętnej rozporządzalnej części dochodu, wynoszącej w roku 1934 zł. 486, należy więc jeszcze odjąć te wszystkie obciążenia, nie uwzględnione w tym opracowaniu.



V
PRÓBA PORÓWNANIA

 Na zakończenie i dla dopełnienia obrazu Tablica XIV daje próbę przeprowadzenia porównania stosunku dochodu społecznego do obciążeń na rzecz gospodarki publicznej w pięciu krajach, a mianowicie w Stanach Zjednoczonych, Anglii, Niemczech, Francji i Polsce. Dane co do czterech pierwszych krajów, zaczerpnięte zostały z pracy Studensky’ego (Paul Studensky «Chapters in Public Finance», New York, str. 516). Wartości dolarowe, podane przez Studensky’ego, zostały przeliczone na złote według relacji parytetowej z roku 1929.

Tablica XIV
DOCHÓD SPOŁECZNY NA GŁOWĘ, WYDATKI PUBLICZNE NA GŁOWĘ, ICH PORÓWNANIE PROCENTOWE ORAZ POZOSTAŁOŚĆ DOCHODU NA GŁOWĘ NA ZASPOKOJENIE INNYCH POTRZEB W STANACH ZJEDN., ANGLII, NIEMCZECH, FRANCJI I POLSCE W ROKU 1929
Stany Zjedn. Anglia Niemcy Francja Polska
Dochód 6.227 4.169 2.516 1.956 836
Wydatki 951 1.253 587 578 98
Procenta 15 30 23 30 12
Pozostałość 5.276 2.916 1.929 1.378 738

 Zestawienie powyższe nasuwa oczywiście szereg zastrzeżeń. Przede wszystkim, aby tego rodzaju porównanie posiadało pełną wartość, obliczenia dla poszczególnych krajów musiałyby być dokonane tym samym systemem, następnie należałoby uwzględnić różnice w sile kupna pieniądza w poszczególnych krajach itp. W tych warunkach zestawienie powyższe możemy traktować tylko jako przybliżoną ilustrację. Ilustrację ciekawą jednak o tyle, że wynika z niej, że przy najniższym, zarówno absolutnym, jak i procentowym obciążeniu dochodu świadczeniami na rzecz państwa przeciętny Polak ma do swego rozporządzenia na zaspokojenie swych potrzeb nieco tylko więcej, niż połowę tego, co ma przeciętny Francuz, nieco ponad trzecią część tego, co ma przeciętny Niemiec, nieco mniej, niż czwartą część tego, czem rozporządza przeciętny Anglik i wreszcie siódmą mniej więcej część tego dochodu, którym zaspakaja swe potrzeby Amerykanin.



DODATEK: ŹRÓDŁA DO TABLIC.
Tablica I: Dochód społeczny w latach 1927 — 1934.
Michał Kalecki i Ludwik Landau: «Szacunek Dochodu Społecznego w r. 1929». Warszawa 1934.
Szacunek dochodu przechodzącego przez rynek za rok 1929. str. 29.
Szacunek dochodu ogólnego za rok 1929. str. 32.
Michał Kalecki i Ludwik Landau: «Dochód Społeczny w r. 1933 i Podstawy Badań Periodycznych nad Zmianami Dochodu». Warszawa 1935.
Wskaźnik dochodu przechodzącego przez rynek str. 40.
Tablica II: Ludność w Polsce w latach 1927 — 1934.
Wiadomości Statystyczne rok 1935. N. 10. str. 193.
Tablica IV: Wpływy nominalne z podatków i monopoli w latach 1927 — 1934. oraz
Tablica V: Wydatki budżetowe nominalne w latach 1927 — 1934.
Bulletin Statistique du Ministere des Finances za odnośne lata.
Tablica VI: Ogólny wskaźnik cen hurtowych w Polsce w latach 1927 — 1934.
Wskaźnik za rok 1927 (według dawnej metody obliczeń) Mały Rocznik Statystyczny Warszawa 1934. str. 119.
Wskaźnik za następne lata (według nowej metody obliczeń) Mały Rocznik Statystyczny. Warszawa 1935. str. 145.


Podstawą obliczeń zawartych w pozostałych Tablicach (z wyjątkiem Tablicy XIV) są dane zawarte w wymienionych powyżej Tablicach I, II, IV, V i VI.
Tablica XIV powstała z skombinowania danych zawartych w cytowanej w tekście pracy Studensky’ego z danemi otrzymanemi z Tablic XII i XIII.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Janusz Libicki.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Granice_opodatkowania/Część_II/całość&oldid=1585534”