Przejdź do zawartości

Encyklopedyja powszechna (1859)/Apelles gnostyk

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Leon Rogalski
Tytuł Encyklopedyja powszechna
Tom Tom II
Rozdział Apelles gnostyk
Wydawca S. Orgelbrand
Data wyd. 1859
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Apelles, był najsłynniejszym uczniem gnostyka Marcyjona; żył i nauczał długi czas w Rzymie, około połowy II wieku, gościł później czas niejaki w Alexandryi i nauczył się tutaj gnozy egipskiej. Ztąd wynikło, że zaniechał nauki Marcyjona i zastąpił ją osobnym systematem, dość podobnym do zasad Walentyna. Usiłował, równie jak ten ostatni, obalić dualizm. Wprawdzie Stwórca świata albo demiurgos, jest także dla niego Eonem niższym; ale ten Eon działa pod wpływem Eona wyższego, Sotera albo Chrystusa, od którego bierze pomysły boskie, które urzeczywistnić miało stworzenie. Dusze, według niego, są to istoty pochodzenia wyższego, upadłe i uwięzione w ciałach materyjalnych, skutkiem ich żądz zmysłowych. Skoro demiurgos spostrzegł, że świat który on stworzył według pomysłów boskich, oddala się coraz więcej od typów niebieskich, prosił Boga najwyższego o zesłanie Sotera albo Zbawiciela, a ten, to jest Chrystus, zstąpił w ciele nadpowietrzném albo eteryczném, które złożył po swém wniebowstąpieniu. Są w Biblii, podług Apellesa, rzeczy zmyślone, kłamstwa; inne zaś przeciwnie, biorą początek od demiurga, natchnionego przez Sotera. Apelles twierdził także, że można bydź zbawionym w każdém wyznaniu religijnym, byle wierzyć w Chrystusa i wykonywać dobre uczynki. Żył on w przyjaźni czysto duchowej z dziewicą Filomeną, i uważał ją za natchnioną i prorokinię. Zwollennicy zasad Apellesa zwani byli Apellitami. L. R.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Leon Rogalski.