Encyklopedyja powszechna (1859)/Angustura
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Angustura |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Angustura (cortex angusturae), nazwisko kory rośliny południowo-amerykańskiej, Bonplandia trifoliata, zwanej przez krajowców kuspa; nazwisko zaś kory pochodzi od pospolitej nazwy miasta ś. Tomasza, sąsiedniego z cieśniną Orenoko, w okolicy którego drzewo to znajduje się, a kora jego jest przedmiotem handlu. Sprowadzana bywa w kawałkach twardych, nieco zgiętych lecz nie zwiniętych, 4 — 6 cali długich, 1 cala szerokich i 1 — 3 linij grubych, których powierzchnia jest żółtawo-biało centkowana, wewnątrz są plamki jasno brunatne lub żółto brunatnawe. nie włóknista. Smak jej przenikający gorzki, lecz nie odrażający, korzenny, przez długi czas pozostawiający uczucie ciepła na języku; zapach przykry, sproszkowana przedstawia kolor proszku rabarbarowego, który ucierany z wapnem kaustycznem wydaje zapach amonijaku. Wyciąg wodny angustury z roztworem potażu daje osad cytrynowo-żółty, co może posłużyć do odróżnienia jej od angustury wschodnio-indyjskiej, trującej, w handlu zamiast tamtej napotykanej, której wyciąg wodny z roztworem potażu daje osad zielona-wo-czarny. Angustura używa się w medycynie jako środek pobudzający dzielnie organa trawienia; jest ona dobrem lekarstwem przeciwko dyjaryi pochodzącej z osłabienia kiszek, równie jak w dyssenteryi: w wielu razach podobnie działa jak china, lecz nie leczy zimnicy przepuszczającej. Angustura fałszywa, czyli wschodnio-indyjska, z pozoru mało się różni od prawdziwej, pochodzi z Brucea antidyssenterica; odkryto w niej pierwiastek roślinny: brucynę, bardzo podobną do strychniny, która jest gwałtowną trucizną. W użyciu więc lekarskiém angustury zwracać należy szczególną uwagę, aby nie zadać ostatniej, która w skutkach swoich jest bardzo niebezpieczną. Pierwszy raz sprowadzono angusturę do Anglii w 1778 r., i zdawało się że pochodzi ona z Afryki, późniejsze dopiero jej dowozy równie jak podróże Humboldta i Bonpland’a przekonały, że ojczyzną jej jest Ameryka południowa. Humboldt podaje, że Kapucyni kalalońscy, którzy mieli missyję w Karoni, przygotowywali z wielką starannością wyciąg angustury, który rozsyłali po wszystkich klasztorach swoich w Katalonii.
