Encyklopedyja powszechna (1859)/Angiologija
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Angiologija |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Angiologija (z greckiego: aggeion naczynie, logeia nauka). Część anatomii mająca za przedmiot naukę o naczyniach płynonośnych w ciele ludzkiem i zwierzęcym. Płyny odżywcze ciała: krew, limfa, chylus krążą nieustannie, w systemacie jakby skórzanych rur nazwanych naczyniami, albo żyłami (vasa). Żyły te przebiegają całe ciało, dochodzą do każdej nieomal jego cząstki, z wyjątkiem tkuni rogowych (paznogcie, włosy, kopyta, rogi i t. p), które naczyń zupełnie nie posiadają. Za pośrednictwem serca anastomozy (ob. Anastomosis), wszystkie naczynia łączą się w jedną nierozerwaną całość, t. j.t systemat naczyń, który składa się z 3 głównych działów: tętnic (arteryj), żył, i naczyń limfatycznych, czyli chłonie. Z lewej komórki serca wychodzi wielka tętnica nazwana aortą; rozprowadza ona krew po całém ciele, rozdziela się bowiem na coraz mniejsze gałązki, które do wszystkich części organizmu dochodzą. Rodział ten naczyń na gałęzie i gałązki zupełnie jest podobnym do takiego samego rozdziału w drzewach. Pień drzewa można porównać do aorty, a jego gałęzie i gałązki do rozmaitych tętnic z niej wychodzących. Tętnice po każdym rozdziale stają się coraz cieńszemi, nareszcie przechodzą w naczynia włoskowate. Z tych ostatnich tworzą się znowu naczynia coraz grubsze, zbiegając się także w gałązki i gałęzie przebiegające również cały organizm i zakończające się w 2 wielkie pnie, które przyjmuje prawa przedkomórka serca. Mamy więc dotąd dwa systemata naczyń; jeden zaczyna aorta, a kończą naczywa włoskowate i ten nosi nazwisko systematu tętnicznego; drugi przeciwnie, zaczynają naczynia włoskowate a kończą dwie wielkie żyły, nazwane próżnemi, i ten nazwany jest systematem żylnym. Dwa te systemata wyglądają zupełnie jak dwa drzewa, których wierzchołki łączą się z sobą ku powierzchni, a pnie w sercu. Krew wyszła z serca przez aortę za pośrednictwem tętnic, później naczyń włoskowatych, a nakoniec żył, przebiega całe ciało i wraca napowrót do serca przez dwie żyły próżne. Serce więc jest środkowym organem obiegu krwi w ciele. Trzeci systemat naczyń limfatycznych bierze początek także w bardzo drobniutkich naczyniach, które przez połączenia dochodzą do większych gałęzi, zbiegających się w końcu w dwa wielkie naczynia (truncus limpliaticus, dexter i sinister) wpadające bezpośrednio do żył. Drobnostkowy opis tych trzech systematów naczyń, przebieg każdej ważniejszej gałązki, noszącej zwykle osobne nazwisko, ich położenie względem innych części ciała jest przedmiotem angiologii, złożonej z trzech nauk: 1) arterjologii, nauki o tętnicach; 2) phlebologii, nauki o żyłach; i 3) angiohydrologii, nauki o naczyniach limfatycznych. Dr. K. K.
