Encyklopedyja powszechna (1859)/Alzacyja
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Alzacyja |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Alzacyja (po niem. Elsass), piękna i żyzna prowincyja francuzka, obejmująca teraz dwa departamenta Wyższego i Niższego Renu, graniczy na zachód z łańcuchem Wogezów, które ją rozdzielają od Lotaryngii, na północ z Bawaryją nadreńską, na wschód z Renem, oddzielającym ją od wielkiego księztwa badeńskiego, a na południe z francuzką i szwajcarską Burgundyją. Za czasów Cezara kraina ta była w posiadaniu plemion celtyckich, pomiędzy któremi wkrótce osiedliły się pokolenia germańskie, zkąd otrzymała nazwę Germania prima. Roku 496 podbił ją Klodoweusz, król Franków i Alzacyja wcieloną została do królestwa Austrazyi (ob.). W VII stuleciu występuje ona jako księztwo udzielne, pod rządami rodziny Etichonów, domyślnych protoplastów domu habsburgskiego. Później panowali tu z tytułem landgrafów najprzód hrabiowie von Werth, dalej hrabiowie von Oettingen, którzy to ostatni posiadłość swą odprzedali biskupowi strasburgskiemu. Stawszy się następnie dzierżawą domu austryjackiego, Alzacyja r. 1469 została zastawioną Karolowi Śmiałemu, księciu Burgundyi i odtąd prowincyja ta kilkakrotnie zastawiana i wykupywana, stała się w ręku linii austryjackiej dogodnym środkiem frymarczenia, ilekroć zachodziła potrzeba otrzymania pieniędzy. Po śmierci arcyksięcia Leopolda (r. 1632) Szwedzi, pod dowództwem Bernarda księcia wejmarskiego, kraj ten zajęli, a pokojem westfalskim (r. 1648) syn Leopolda odstąpił go ostatecznie Francyi, za wynagrodzeniem 3 mil franków. Roku 1697 pokój ryswicki zatwierdził to ustąpienie, z wyjątkiem kilku okręgów, które zagarnęła dopiero rewolucyja francuzka.
