Encyklopedyja powszechna (1859)/Adryjanopol
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Adryjanopol |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
Adryjanopol, (po turecku Edreneh), druga stolica państwa ottomańskiego, w teraźniejszej Rumelii, założony przez cesarza Adryjana nad rzeką Hebrus, obecnie Maricą. Sułtanowie panowali tu od 1366—1453 roku, poczém stolicę swą przenieśli do Konstantynopola. W liczbie 80,000 mieszkańców Adryjanopola, mieści się 20,000 Greków, pod zwierzchnictwem religijném arcybiskupa. Miasto posiada dwa pałace, 40 meczetów, 24 szkół wyższych, wodociąg i liczne kąpiele. W ogrodach okolicznych kwitnie nieprzeliczone mnóstwo róż, a wyrabiany z nich olejek stanowi, obok opijum, najważniejszy artykuł tutejszego handlu. Po ukończeniu wojny rossyjsko-tureckiej, wybuchłej z poduszczenia Karola XII. zawarty został w Adryjanopolu 13 Czerwca 1713 r. traktat, będący dopełnieniem zawartego dwoma laty wcześniej nad Prutem, którym oznaczono dokładniej granice między Rossyją i Turcyją. Nadto Rossyja zobowiązała się wyprowadzić wojska swoje z Polski, dozwolić królowi szwedzkiemu, znajdującemu się podówczas w Turcyi, swobodnego powrotu, chociażby przez kraje rossyjskie, tudzież nie zakładać twierdz między Azowem i Czerkaskiem. W wojnie z lat 1828—29, Adryjanopol, chociaż silnie obwarowany, został 20 Sierpnia 1829 r. prawie bez oporu zajęty przez generała Dybicza, skutkiem czego 19 Września t. r. stanął pokój adryjanopolski. Porcie powrócono Mołdawiję i Wołoszczyznę, tudzież wszystkie zdobycze w Bulgaryi i Rumelii; rzekę Prut, a dalej prawy brzeg Dunaju, ustanowiono granicą od Rossyi europejskiej. Natomiast cały brzeg morza Czarnego, od ujścia Kubanu aż do portu ś. Mikołaja, tudzież kraje kaukazkie, z większą częścią paszaliku Ahałcyk i miastem tegoż nazwiska, pozostały w rękach Rossyjan, którym prócz tego zapewniono wolny handel w całej Turcyi, oraz żeglugę na Dunaju, na morzach Czarném i Śródziemném. Wszystkim mocarstwom zostającym w pokoju z Porta, zawarowano wolny przepływ przez Dardanelle; Serbija, Mołdawija i Wołoszczyzna otrzymały byt więcej samodzielny, a niezawisłość polityczna Grecyi została przez Portę uznaną.
