Encyklopedja Kościelna/Fryderyk Jagiellończyk
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Fryderyk Jagiellończyk, królewicz, kardynał, arcbp gnieźnieński i bp krakowski, szósty z kolei syn Kazimierza Jagiellończyka, króla polsk., i Elżbiety austrjaczki, córki cesarza Albrechta, ur. 27 Kw. 1468 r. w Krakowie. Od dzieciństwa przeznaczali go rodzice do stanu duchownego, do którego wcale nie miał powołania. Wychowywał się pod okiem Kallimacha, a następnie Piotra Tomickiego. Biskupem krakowskim wybrany został 13 Kwiet. 1488 r., święcenia mniejsze brał 20 Kwiet. t. r. w Piotrkowie. R. 1489 ojciec chciał mu dać drugie biskupstwo, warmińskie, ale, pomimo zabiegów królewskich, kapituła wybrała Łukasza Waiselrod. Od r. 1490 starano się dla niego o kardynalstwo w Rzymie, które otrzymał 20 Wrześ. 1493 r., a kapelusz wręczony miał dopiero 20 Kwiet. 1495 w Krakowie. Po śmierci ojca, przy pomocy matki utrzymał Jana Olbrachta przy tronie polskim, ogłosił go królem 27 Sierp. 1492 r. T. r. w Bodzentynie wyświęcony został na kapłana. Po śmierci Zbigniewa Oleśnickiego, z zalecenia króla, który osobiście na kapitułę przybył, wybrany (1493) arcbpem gnieźnieńskim, wyjednał sobie pozwolenie Rzymu na trzymanie razem tej katedry obok krakowskiej. Pierwszą Mszę odprawił w katedrze krak. 25 Gr. 1493 r. Odbył 1497 synod prowinc. w Piotrkowie, na którym przeprowadził uchwałę ofiary czwartej części dochodów na potrzeby kraju; gotowała się bowiem wyprawa wołoska, która zakończyła się klęską bukowińską. F. przewodniczył na sejmach po śmierci Olbrachta i Aleksandrowi zapewnił koronę. D. 3 Paźd. 1501 uświęcił nowy akt unji z Litwą, a 12 Grud. koronował brata w Krakowie. Król Aleksander, wybierając się na wojnę z Rossją do Litwy, zrobił F’a namiestnikiem korony, z zupełném prawem majestatu. Um. w Krakowie 14 M arca 1503 r. Życie jego, jako biskupa, nie było bez zarzutów i ciężkich nawet. Kromer pisze o nim: Fuit F. procera statura, aspectu decoro ac dignitatis pleno, caeterum ingenio nullo, iners, ignaro otio, crapula et assiduis compotationibus, in fumo et sordibus cum gregalibus suis quibusdara marcescens. Potępiający ten sąd stwierdzają inni, jak St. Łubieński (w Monita de recte gerendo episcopatu) i Sarnicki (w Annales). Wszakże miał F. swoje zalety: opiekował się ludźmi uczonymi, bronił praw duchowieństwa, majętności Kościołowi przymnożył i krajem dobrze rządził, gdy nań ten ciężar przypadł. Cf. J. Bartoszewicz, Królewicze biskupi, Warsz. 1851. Cf. Theiner, Monum. Pol. II 247, 290; Achil. Gennarelli w Burchardi Diarium s. 161, 270.
