Encyklopedja Kościelna/Etymologja
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Etymologja, zajmuje się wywodzeniem wyrazów z ich źródłosłowów, aby tym sposobem dojść do ich znaczenia pierwotnego i wyświecić ich znaczenia poboczne. Gałąź tę językoznawstwa rozwinęli szczególniej niemcy w ostatnich czasach i w części na pewnych postawili podstawach; ale najkompetentniejsi badacze tego przedmiotu zgodnie przyznają, że tej nauce daleko jeszcze do zbadania wewnętrzuych praw językowych i że tym sposobem stosowanie jej zasad jest nader chwiejne. I dla tego też w objaśnieniu Pisma św., do etymologji uciekać się można tylko w razie konieczności i to z największą oględnością, ponieważ wszystkie tego rodzaju tłumaczenia mogą być tylko prawdopodobne i zawsze potrzebują innych dowodów, ażeby je przyjąć było można. Etymologiczne tedy badania nie zastąpią egzegecie braku dokładnej znajomości historycznej użycia języka biblijnego (usus loquendi); wszakże pożyteczna jest etym. nieraz do wyświecenia subtelnych odcieni synonimowych i do łatwiejszego utrzymania w pamięci całego skarbu językowego. Etymologją biblijną szczególniej zajmują się: A. Schultens, Origines hebr. s. hebrene linguae antiquiss. natura, 2 t. ed. ult. Lugd. Bat. 1751; J. D. Michaelis, Supplementa ad lex. hebr., 6 t. Gott. 1784—92; Fabre d’Ollivet, La langue hebr. restituée et le veritable sens des mots hébreux rétabli et prouvé par leur analyse radicale, 2 v. Paris 1815. Dla Nowego Test., Etymologicum graec. ling. Gudianum, ed. Sturz, Lips. 1818, i Etymologicum magnum, grecki słownik z X lub XI wieku, nieznanego autora; ten ostatni objaśnia nietylko pochodzenie wyrazów greckich, ale bogaty jest w notaty historyczne, mitologiczne i archeologiczne, i podaje wiele cytat takich autorów, jak ich pisma już do naszych czasów nie doszły. Wydał go najprzód Marcus Musurus, Wenecja 1499, później Aldus, ib. 1549 i t. d., ostatnio Lipsiae 1816, i ed. Gaisford w Oksfordzie 1849 r. N.
