Encyklopedja Kościelna/Clemenge Mikołaj

<<< Dane tekstu >>>
Tytuł	Encyklopedja Kościelna (tom III)
Redaktor	Michał Nowodworski
Data wyd.	1874
Druk	Czerwiński i Spółka
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Indeks stron

›››

[409] Clemenge, v. Clemangis v. Clemangiis, Mikołaj de, albo Clemangius, tak nazwany od miejsca urodzenia (Clemanges) w Szampanji, niekiedy Doctor Theologus tytułowany, uczył się w Paryżu, pod najsławniejszymi XIV w. mistrzami. Roku 1393 obrany rektorem akademji paryzkiej, został następnie sekreterzem autypapieża Benedykta XIII, rezydującego w Awinjonie, kustoszem (thesaurarius) katedralnym w Langres, zkąd przeniósł się na kantora w Bayeux. Po wypowiedzeniu przez Francję posłuszeństwa Benedyktowi XIII, Cl. podejrzany był o udział w redagowaniu bulli ekskomunikacyjnej, wydanej (1408) przez antypapieża przeciwko królowi Karolowi VI; ale jakkolwiek usprawiedliwienie się jego było przychylnie przyjęte, uważał za właściwe usunąć się od świata i długi czas przepędził w klasztorze kartuzów w Val de Bosc. Wróciwszy do Paryża, przepędził ostatnie lata w kollegjum nawarskiém i tam um. ok. r. 1440. Na grobie jego w kaplicy kollegjum nawarskiego w Paryżu, pod lampą, naprzeciw wielkiego ołtarza zawieszoną, położono napis: Qui lampas fuit Ecclesiae, sub lampade jacet. Cl. był człowiekiem [410]zdolnym, wymownym, trochę poetą. Żyjąc podczas wielkiej schizmy zachodniej, w czasach smutnych dla Kościoła, wiele pisał przeciw ówczesnemu zepsuciu, panującemu w wyższych sferach duchowieństwa, i gorliwie nastawał o reformy. Jako gallikanin, obstawał za wyższością soboru nad Papieżem, uznając Papieża tylko za caput ministeriale Ecclesiae. Powstawał przeciw jednostronnemu djalektycznemu kierunkowi w nauczaniu teologiczném i pragnął, żeby teologja więcej się opierała na pozytywnych fundamentach, na Piśmie św. i tradycji, i żeby prowadziła do praktycznych rezultatów, nie goniąc za abstrakcyjnemi rozumowaniami (De Studio theologiae ap. d’Achery Spicileg. I 473). Ważniejsze pisma jego są: 1. Liber de corrupto Ecclesiae statu, drukowany kilkakrotnie, także p. t. Speculum Ecclesiae Pontficae (ed. Edu. Bulklei, Lond. 1606, Helmstad 1620), lub De ruina Ecclesiae (ap. Hardt, Magn. oecumen. concil. constanc. t. I pars 3). 2. Deploratio calamitatis eccles. per schisma nefandissimum, cum exhortatione Pontificum ad ejus exstirpationem. 3. Liber da lapsu et reparatione justitiae ad Philippum Burgundiae ducem. 4. Disputatio cum quodam parisiensi scholastico de concilio generali. 5. Collatio duplex ad eundem scholasticum de eodem argumento. 6. Liber de Annatis non solvendis, seu Responsio gallicanae nationis cardinalibus appellantibus ab ejusdem voto, conclusione et deliberatione Constantiae factis, de annatis amplius non solvendis. O dziele tém, ponieważ łacina jego gorszą jest niż w innych, niektórzy utrzymują, że nie pochodzi od Cl‘a. 7. Tractatus in parabolam de filio prodigo: Luc. c. 15. 8. De fructu eremi liber ad Petrum de Alliaco. 9. De fructu seu prosperitate rerum adversarum liber. 10. De novis festivitatibus non instituendis. 11. De praesulibus simoniacis. 12. Oratio ad Galliae principes, qua eos a bello civili dehortatur. 13. Epistolae ad Gregorium XII scriptae nomine Benedicti XIII pro exstirpatione schismatis et unione Ecclesiae. 14. Epistolae 137. 15. Liber de Antichristo, de ortu ejus. vita, moribus et operibus. Te, i kilka innych drobniejszych pism, są w Nic. Clemangis Opera ed. Joan. Martin. Lydius, Lugduni Batav. 1613 in-4; drukowane były także osobno i po innych zbiorach (szczegółowo wylicza Cave w Script. eccl. hist. lit. Append. s. 118 i Fabricius, Biblioth. lat. med.). D’Achéry, oprócz wspomnianego dziełka Cl’a De stud. theol., wydał w swojém Spicileg. kilka listów jego. Żywot Cl’a ob. Launoji Historia gymnasii Navarrei part. II s. 558 (Opp. Launoji t. IV). Hardt dał nowy życiorys i przedrukował (op. c. t. I p. 2 et 3) kilka pism Cl’a.  X. W. K.