Encyklopedja Kościelna/Burnet Gilbert
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom III) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Burnet (czytaj Börrnet) Gilbert, ur. w Edymburgu 18 Września 1643 r., uczył się najprzód prawa w Aberdeen, potem teologji; w celu uzupełnienia swych wiadomości wiele podróżował; był następnie anglikańskim kaznodzieją w Salton, a w 1669 otrzymawszy katedrę teologji w Glasgowie, nie miał szczęścia się podobać ani episkopalnym, z powodu swej tolerancji, ani prezbyterjanom, z powodu przywiązania do kościoła episkopalnego. Nie długo jednak pozostał wierny swym zasadom. Poróżniwszy się z dworem, pałając nieprzyjaźnią ku Karolowi II, opuścił swe miejsce i, po koronacji Jakóba II, którego upadku sobie życzył, udał się na ląd stały. Dopiero po upadku Stuartów, Wilhelm III, za oddane sobie przezeń usługi, wyniósł go na bpa Salisbury 1689. Wówczas Burnet o ile pobłażliwy był dla innych sekt protestanckich, o tyle gorliwie prześladował katolików. W 1689 B. został nauczycielem młodego księcia Glocester. R. 1700 po raz trzeci się ożenił. Um. 27 Maja 1715 r. Posiadał naukę i umysł bystry i giętki, ale brakowało mu stałości i mocy charakteru. Sami nawet protestanci jego Historję reformacji angielskiej, Londyn 1679 3 t. (tłum. na francuzki Rosemond, Ainsterd. 1687, 4 t.), uważają za dzieło niezupełne i stronnicze, szczególniej odznacza się ono nienawiścią pko zakonnikom. Lepsza jest jego książka: History of his own times, from the restoration of Charles II to the peace of Utrecht (Historja jego czasu od restauracji Karola II do pokoju utrechtskiego), London 1724, 2 t. in f., napisana w duchu wigowskim (tłum. na franc. Mémoires pour sevir a 1’hist. d. l. Gr. Bretagne sous Charles II etc.). W swoich Travels trough Switzerland, Italy etc. (Podróże przez Szwajcarję etc.), Rotter. 1688, B. występuje jako protestant łatwowierny, stronniczy, pełen przesądów, nienawiści i żółci przeciw wszystkiemu, co katolickie. W nadziei połączenia kościoła anglikańskiego z presbyterjańskim wydał 1699: Exposition of the thirty nine articles, of the church of England (Wykład 39 artyk. kościoła anglikań.). Gilberta Burneta nie należy mieszać z Tomaszem B. (ur. 1635, † 1715), prawnikiem i teologiem szkockim, autorem dzieł: Telluris theoria sacra, 1681—89, 2 części (w niemieckim tłum. Hamb. 1703) i De statu mortuorum et resurgentium, 1723, które zbił Muratori (ob.) w traktacie do De paradiso. X. K. R.
