Encyklopedja Kościelna/Antropomorfici
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Antropomorfici, sekta małego znaczenia w IV w., zwana także, od swego założyciela Audjusza, audjanami, odjanami albo audeanami. Audjusz, ur. w Mezopotamji, przez długi czas był powszechnie poważany w skutek nadzwyczajnej surowości swoich obyczajów. Uważając siebie, jako wzór życia dla wszystkich, zaczął głośno ganić biskupów i kapłanów, którzy nie żyli w takiej jak on surowości. Tym sposobem obudził przeciw sobie wielu nieprzyjaciół, od których prześladowany, odłączył się od Kościoła ze swymi stronnikami, i dał się wyświęcić na biskupa pewnemu biskupowi, podzielającemu jego opinje. To nieprawne wyświęcenie, rozsiewane przezeń błędy, pobudziły biskupów do wyjednania od cesarza rozkazu wygnania go do Scytji. Audjusz skorzystał z tego wygnania, zaczął tan, nawracać Gotów, budować klasztory, święcie biskupów i t. p. Ale śmierć która go zaskoczyła r. 372, przerwała tę jego działalność. Głównym błędem Audjusza i jego adherentów był antropomorfizm, w dosłowném jego znaczeniu, t. j. przyznawanie Bogu własności cielesnej i duchowej natury człowieka. Audjanie, opierając się na tekstach Pisma św., w których przypisują się Bogu oczy, uszy, ręce, a szczególnie na tych słowach: „Uczyńmy człowieka na obraz i podobieństwo nasze,“ wyprowadzali wniosek od człowieka do Boga i twierdzili, że Bóg ma ciało i postać podobną do człowieka. Zresztą, uważali się za jedynie prawdziwych chrześcjan; brzydzili się Kościołem, że cierpi grzeszników w swém łonie. Jak kwartodecymani (ob.), obchodzili i oni Wielkanoc razem z żydami, przeciw uchwale soboru nicejskiego r. 325. Prześladowanie chrześcjan pod Atanarykiem r. 372, dotknęło i ich również, tak, iż tylko w małej liczbie pozostali w okolicach Chalcydy i Damaszku, aż do panowania Teodozjusza Młodszego i Walentynjana III; a zniknęli zupełnie pod koniec V wieku. Czy niektórzy zakonnicy egipscy, którzy powstali przeciw Orygenesowi, odziedziczyli swój antropomorfizm od audjanów, czy też, niezależnie od nich, sami go sobie sformułowali, rzeczą jest niewiadomą. (Fritz).
