Encyklopedja Kościelna/Ambrozjański ryt
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Ambrozjański ryt, nazywa się tak od reform niektórych, jakie w nim św. Ambroży zaprowadził. Początek jego nieznany: Medjolańczycy przypisują go św. Barnabie, następnie św. Mirokletowi. Ale nie zdaje się, aby ryt ten pochodził od św. Barnaby, bo ani u św. Ambrożego nie ma o tém wzmianki, ani stare rękopisy medjolańskie nie podają nic o tym apostole, ani nie znajduje się on na czele najdawniejszych katalogów biskupów medjolańskich, ani też w kanonie mszałów tego kościoła, tak pisanych jak drukowanych przed S. Karolem. Pewną jest tylko rzeczą, że św. Ambroży, zostawszy biskupem, zastał już ten ryt ustalonym, i że go tylko niektóremi zmianami upiększył. Ponieważ wielu biskupów medjolańskich greckiego było pochodzenia, ryt ten wiele przedstawia podobieństwa do greckiego. Durand i Pagi twierdzą, że panowanie jego za czasów Karola W. było szersze nawet, niż gregorjańskiego. W XVI w. jeszcze kościół kapuański trzymał się tego rytu. Dla oczyszczenia z niektórych nowostek, jakie się z czasem wkradły, św. Karol wydał Rytuał, a kardynał Fryderyk Boromeusz Mszał ambrozjański, 1609 r. W Mszale ambr. introit nazywa się ingressem; kyrie powtarza się po Gloria, po Ewangelji i na końcu Mszy; lekcje są dwie: jedna ze St. druga z N. Test. Dolewając wodę do wina przed offertorjum, kapłan zamiast modlitwy: Deus, qui humanae subst. etc., mówi: De latere Christi exivit sanguis et aqua, In nomine etc. Prefacja oddzielna jest na każdą uroczystość i na znaczniejszych świętych. W czasie łamania Hostji, chór śpiewa antyfonę zwaną confractorium, która się zmienia odpowiednio do mszy. Najdawniejszy opis rytów ambr. jest Berolda, bibljotekarza katedry medjolańskiej (ok. r. 1123). Pisali o tym rycie: Andreucci, Hier. Eccl. De ritu ambrosiano; Casola, Rationale caeremoniarum 1499; Manuale ambrosianum 1490; Muratori, Ant. medii aevi diss. 57; Mabillon, Mus. ital. t. I; Rusca, Rito ambrosiano 1641: Perego, La regola del canto fermo ambrosiano 1622; Settala, Misteri e sensi mistici della mesa 1672; Sarmani, De ortu re ligionis ac liturg. mediol; Missale ambrosiamum 1548; Brev. ambr. 1556; A. Fumagalli, Delle antichita longobardico milanesi 1792, dzieło bardzo ważne dla liturgji ambr. i dyscypliny kościelnej. Cf. Benedykta XIV, De sacrif missae l. 2. c. 2. Le. Brun. Explicat. des prières etc. t. 2. N.
