Strona:Wprowadzenie do geopolityki.pdf/61

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

jako konkretne państwo)[1]. Problem hegemonii międzynarodowej dotyczyłby zagadnień związanych ze sposobem narzucania reguł i zasad obowiązujących w środowisku ogólnoświatowym i zdobywania dla nich legitymizacji, a także z pytaniami o procesy zachodzące w tymże środowisku w wyniku kryzysu poparcia dotychczasowych reguł oraz o zagadnienia sposobów uzyskiwania przez dominujące mocarstwa legitymizacji dla swoich budzących sprzeciw działań (np. problem usprawiedliwienia przez administrację George'a Busha amerykańskiej interwencji w Iraku za pomocą mass mediów i takich pojęć, jak „wolność”, „demokracja”, „państwa bandyckie”, „wolny świat”).
4) Kompleksy terytorialno-technologiczne (techno-territorial complexes) ― w analizach geopolitycznego ładu międzynarodowego Angew i Corbridge zwracali uwagę na fundamentalne znaczenie warunków technologicznych i ekonomicznych, które w poszczególnych okresach geopolitycznych wyznaczają możliwości działania człowieka[2]. Pojęcie kompleksów jest związane z terytorialnymi i militarnymi implikacjami rozwoju sieci transportowych, urządzeń służących komunikacji i technologii wojskowych. Jest to problem podejmowany w myśli geopolitycznej już od czasów prac klasyków tej nauki: Alfreda Mahana i Halforda Mackindera. Obydwaj ci uczeni, podejmując problemy światowej strategii potęg morskich, takich jak wielka Brytania i USA, zastanawiali się jednocześnie, w jaki sposób rozwój transportu i technologii wojskowych zmienia relacje pomiędzy potęgami morskimi i lądowymi. Np. Mackinder zauważył, iż rozwój sieci transportowej ― dróg i kolei ― zmienił strategiczną pozycję potęg lądowych, czyniąc je bardziej mobilnymi, dzięki czemu uzyskują one przewagę nad potęgami morskimi. Problem, w jaki sposób rozwój technologiczny w dziedzinie transportu, komunikacji i techniki wojskowej przekształca funkcjonowanie, powiązania i znaczenie terytorium, stanowi ważną część analiz geopolitycznych. Agnew i Corbridge uznali, iż całość problematyki związanej z relacjami pomiędzy przemianami technologicznymi oraz zjawiskami przestrzennymi można zrozumieć i badać, posługując się pojęciem kompleksu terytorialno-technologicznego.

5) Geopolityczne warunki (geopolitical condition) ― interakcje zachodzące pomiędzy porządkiem geopolitycznym, ekonomią, hegemonią oraz kompleksami terytorialno-technologicznymi wpływają na ukształtowanie się dominującego w obszarze komunikowania się, mass mediów i opinii publicznej „porządku kulturowego”, który decyduje o sposobach postrzegania świata oraz odbiorze

  1. J. Agnew, S. Corbridge, Mastering space: hegemony, consciousness and the revolutionary process, Londyn 1995, s. 17.
  2. Ibidem, s. 19.