następstwem było to, że episkopat łaciński unickich biskupów do senatu przyjąć nie chciał, w czem mu świecki senat dopomagał; król zaś nie miał dosyć energii, aby, opierając się na danem, warunkowo wprawdzie, w preliminariach unii przyrzeczeniu, unickich biskupów do senatu wprowadzić[1]. Episkopat unicki ujrzał się więc upośledzonym, bez żadnego państwowo-politycznego wpływu i co gorsza, oszukanym, skoro mu godności senatora rzpltej wbrew obietnicom odmówiono. Z ośmiu władyków, którzy akt unii podpisali i pieczęcią swą opatrzyli, lwowski Bałaban i przemyski Kopestyński pozostali przy schizmie, inni brali się do unii nie dosyć energicznie, bo silny bodziec, nadzieja godności senatorskiej zginęła.
Drugiem następstwem niepojmowania politycznego znaczenia unii było to, że z wyjątkiem biskupów Maciejowskiego, Solikowskiego i Wojny, kcia Lwa Sapiehy i Mikołaja Radziwiłła, inni senatorowie i sejmy zostawili unickich biskupów bez należytej obrony. Mając bowiem swój episkopat, wystąpiła Ruś dysunicka jako osobna korporacya religijna, nie uznająca legalności aktu unii brzeskiej i uważająca cerkwie, monastery, władyctwa i dobra cerkiewne przez unitów dzierżone, za akt gwałtu na „Rusi greckiej wiary“ popełniony.
Niepojętym nowym błędem, sejm 1607 r. zatwierdził konstytucyą te z gruntu mylne zapatrywania dysunitów, głównie na żądania i krzyki posłów wołyńskich, kijowskich i bracławskich i tem samem dał im podstawę prawną do bytu i do ataków na unię; co gorsza, zamknął drogę dalszemu krzewieniu się jej i skazał ją na wymarcie. „Uspakajając religię grecką, słowa są uchwały 1607 r., która zdawna ma swe prawa, warujemy, iż dostojeństw i dóbr duchownych inakszem prawem nie mamy rozdawać jedno... ludziom szlacheckim narodu ruskiego i mere religii greckiej, nie czyniąc im praejudicium w sumieniu i prawie ich, ani wolnego odprawowania nabożeństw według dawnych obrzędów ich zabraniając i przeszkadzając. Bractwa też cerkiewne religii greckiej przy prawach i przywilejach ich zostawujemy. Procesy przytem i postępki prawne i bannicye, które na osobach duchownych, w którymkolwiek sądzie zaszły, otrzymane są, tak
- ↑ Theiner III, 250, 252, 269, 272, 283, 285.
