są tylko omyłką? Nie śmiem twierdzić. W każdym razie idę za większością tekstów i przyjmuję, że skończonych lat dwanaście dawało prawo do owego okupu sześciuset solidów. Następny paragraf mówi, si quis puerum crinitum occiderit. I w tym wypadku kara naznaczona jest taka sama, jak za zabójstwo dziecka przed dwunastym, a względnie dziesiątym rokiem życia. Paragrafy następne 3 i 4 mówią o zabójstwie ciężarnej kobiety i niemowląt. Po nich gubi się zupełnie tekst pierwszy, najstarszy. Aby go odnaleść, trzeba dojść prawie na sam koniec zwodu między paragrafy, wzbraniające zdejmowania wisielców z szubienicy lub gałęzi. Jest to tytuł 69, znajdujemy w nim taki przepis. Jeśliby ktoś pozbawił włosów chłopca bez wiedzy i woli rodziców, płaci 14 solidów kary, gdyby to była dziewczyna płaci ich sto[1]. Otóż ten sam artykuł, zabraniający strzyżenia włosów mieści, się we wszystkich ośmiu pozostałych tekstach tytułu 24, ale nie na właściwem także miejscu, bo nie po artykule pierwszym i drugim. Przedzielony on jest od nich tymi paragrafami, które mówią o zabójstwie kobiet i dzieci i przyczepiony do artykułu o zapłaceniu pewnej kary sądowej t. zw. fredum przez chłopca, nie mającego lat dwunastu. Cały zaś tytuł 24 zamykają znowu paragrafy mówiące o zabójstwie kobiet.
Z tego, jak się przedstawia sześć pierwszych tekstów, a są one widocznie porozrywane, można w każdym razie wywnioskować, że istniał związek między pierwszem strzyżeniem włosów a rokiem dwunastym. Za chłopca przed tym wiekiem i za chłopca z nieobciętemi włosami płaci się ten sam okup t. j. 600 solidów, o którym już mówiłem. To jest pewne. Wprawdzie artykuł pierwszy mówi oddzielnie o zabójstwie chłopca poniżej lat dwunastu a oddzielnie o zabójstwie chłopca z włosami, zdawaćby się więc mogło, że te pojęcia nie odpowiadały sobie w zupełności, że byli pueri criniti i po latach dwunastu. Tego zdania jest kilku uczonych niemieckich[2], sądzę jednak, że nie mają słuszności. Dalsze bowiem teksty 7—9 stwierdzają wprost równoczesność postrzyżyn z dojściem do tego wieku. Mówią one co następuje: jeśli ktoś zabije chłocpa niestrzyżonego, poniżej lat dwunastu, płaci okup 600 solidów[3]. Wszystkie one nie mają już następnego artykułu
- ↑ Si quis puerum crinitum extra consilium parentum tundere praesumpserit mal uidri dardi sol. XIV. Si vero puella tunderit hoc est extra consilium perentum sol. C.
- ↑ Schröder, Die Franken und ihr Recht, str. 42 — Brunner, Deutsche Rechtsgeschichte I, 78. — Sohm, Die Fränkische Reichs- und Gerichtsverfassung 1871, str. 342.
- ↑ Si quis puerum infra duodecim annorum non tonsurato occiderit mal charscaro leodardi sol. DC. cupl. iud.
