powtarza (Lev. 11, 43. 44. 45. 20, 25), że główném motivum prawa, nakazującego częste oczyszczenia, jest świętość Boga: Świętymi bądźcie, bom ja święty jest. Głównym więc celem częstych oczyszczeń było, żeby tą zmysłową czynnością zniewalać lud do wnikania w swe postępki i dążenia do coraz większej czystości serca. Często bowiem będąc zmuszany do oczyszczania ciała (a tak łatwo było popaść w nieczystotę), izraelita tém samém musiał sobie przypominać obowiązek oczyszczania serca: że jeżeli ciężką zbrodnią byłoby stanąć w obec Boga w stanie nieczystoty, daleko cięższą będzie stawać z sercem występném. Nadto, ponieważ celem zakonu był Chrystus (Rom. 10, 4), z tego powodu oczyszczanie ciała musiało obudzać pożądanie Tego, któryby oczyścił duszę od grzechu. Do pożądania zaś tego pobudzać musiał sam obrząd: komuż bowiem podczas oczyszczania się wodą, pomięszaną z popiołem krowy czerwonej, nie musiało przyjść na myśl, że takie, ciału jeszcze więcej brudu dodające, a jednak w oczach Boga obmywające oczyszczenie, odnosi się do czegoś wyższego? (Hebr. 9, 13). Że oczyszczania, przepisane przez zakon mojżeszowy, mają pewne podobieństwo z lustracjami, praktykowanemi wśród bałwochwalców, przyczyną tego jest myśl zasadnicza, z tak zwanej naturalnej religji pochodząca, że człowiek w obec Boga jest grzesznikiem niegodnym, potrzebującym oczyszczenia, i że rzeczy święte tylko przez ludzi czystych ciałem i sercem sprawowane być winny. X. W. K.
Czyżewski Ignacy Stanisław, z kolei trzeci biskup dzisiejszej djecezji augustowskiej. Ur. w byłém województwie Kaliskiém, z rodziców majętnych i szlacheckiego rodu, herbu Drya. W młodości wstąpił do jezuitów, ale nie skończył jeszcze u nich nauki, gdy nastąpiła kassata tego zakonu. C., jako kleryk, przeniósł się na naukę do uniwersytetu krakowskiego, a ztąd go powołał do konsystorza bp Skarszewski, podówczas oficjał Rybińskiego, biskupa kujawskiego. Wkrótce C. został kanonikiem katedry włocławskiej i prepozytem wolborskim; r. 1818, w formującej się metropolitalnej warszawskiej kapitule, został prałatem scholastykiem. Ówczesny bp augustowski Klemens Gołaszewski (ob.) przed r. 1820 przyjął go na koadjutora swojej djecezji, a po śmierci tegoż, wkrótce nastąpionej, C., instrumentem wydanym z metropolji warszawskiej, naznaczony administratorem djecezji sejnejskiej czyli augustowskiej, dnia 11 Marca 1820 r. ogłosić kazał swe rządy w tejże djecezji. D. 4 Lipca t. r. prekonizowany biskupem, 6 Sierp. przyjął sakrę z rąk Prażmowskiego, bpa płockiego, w kościele pp. wizytek w Warszawie, 28 Sierp. nominowany na godność senatora w królestwie. — Doktor wprawdzie utriusque Juris ale nie słynął ani z nauki, ani ze zdolności jakich nadzwyczajnych; natomiast w powszechności był znany jako mąż prawy i sprawiedliwy, a nadto jeszcze roztropny i systematyczny w działaniu, skromny i przykładny w życiu kapłańskiém. Jemu to się zawdzięcza głównie (co mało komu wiadomo) usunięcie z ministerstwa wyznań nieprzychylnego wielce katolicyzmowi ministra Potockiego. Jako biskup djecezjalny w krótkim czasie zrobił bardzo wiele. On to utrzymał założenie katedry w Sejnach, wbrew zachceniom Zajączka przeniesienia jej do Suwałk, on wymógł od rządu fundusz 20,000 złp. rocznie na uposażenie kapituły sejneńskiej, on tęż kapitułę odrazu (r. 1822) ukompletował; katedrę zapomógł w piękne aparaty i argenterje, nadał ordynację, którą się do dziś tutejsze duchowieństwo rządzi;
