Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 620.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
610
Cystersi w Polsce.

wyrokowała, aby opat koprzywnicki, jako najbliższy, z upoważnienia wikarjusza jener. odbył wizytę obudwu klasztorów i wybadał z aktu fundacji, komu ma podlegać nowo erygowany klasztor Clari fontis. Tymczasem zostanie on pod bezpośrednią jurysdykcją wikarjusza jener., pod protekcją zaś opata wistyckiego. Na kapitule jener. r. 1738 postanowiono, aby klasztor ten w myśl fundatorów, miał przeora zakonnego (claustralis prioratus); zganiono zaś opata wistyckiego, najbliższego i nad tym nowo erygowanym mającego zwierzchnictwo, iż bez słusznej przyczyny zmienił przeorat na prepozyturę i dostatecznej liczby zakonników nie utrzymywał. Odebrano mu za to jurysdykcję, a oddano klasztor ten pod opiekę opatów: Oliwy i Pelplina. Zatem Clarus fons nie był opactwem, ale klasztorem tylko. Zapewne przed r. 1830 zniesiony został. — 27. Kimbarówka, albo Sambor, lub Ciemna Dolina (Vallis Umbrosa) nad r. Prypecią, milę od Mozyru, w djecezji mińskiej; przyjęty na kapit. prow. r. 1710, fundowany zaś r. 1711 przez Zygmunta Szuksztę, podczaszego kijowskiego, oraz Komorowską i Joannę Bokunową z Remba. August II r. 1713 i August III r. 1742 pomnożyli dochody klasztoru, który nie miał opata. Kapituła jener. 1738 oddała go pod protekcję opatow: oliwskiego i pelplińskiego, a opata wistyckiego od zarządu nim usunęła. Potwierdzony na sejmie r. 1717 (Vol. leg. VI f. 327). Po r. 1832 ten klasztor utrzymał się, a w r. 1857 liczył jeszcze 10 zakonników. — 28. Vallis gratiae, klasztor gdzieś w pobliżu Kimbarówki. Jakieby miejscowość ta miała nazwisko ludowe, lub, czy jest tylko podwójną nazwą zakonną którego z wymienionych wyżej klasztorów, nie wiadomo mi; dość, że w aktach kapituł spotykam ją. Do fundacji tej przyczynił się głównie ks. Benedykt Różański, profes przemęcki, który też kapitułę prowinc. lędzką r. 1721 zawiadomił, że erekcja tego klasztoru zatwierdzoną została tak przez bpa, jak Stolicę ś. i statuty sejmowe. Przyjęła go zatém kapituła w liczbę klasztorów prowincji, naznaczając mu miejsce tuż po wistyckim i czyniąc go filją opactwa przemęckiego, a przeor Różański ozdobiony został tytułem bene meriti. Zwolniono ten klasztor od kontrybucji na prokuratora jeneralnego, dopiero od r. 1719 opłacał na ten cel dukata rocznie. — Zakonnice Cysterski, wprowadzone do Polski przez ś. Jadwigę, żonę Henryka Brodatego, ks. szląskiego i czeskiego, która wraz z mężem r. 1208 zaczęła stawiać i hojnie uposażyła klasztor w Trzebnicy, 3 mile od Wrocławia. Zakonnice około r. 1215 powołano z klasztoru bambergskiego, gdzie rodzony brat Jadwigi, Ekbert, był biskupem. Ks. Ludwik Miske, franciszkan, w żywocie ś. Jadwigi, wydanym w Krakowie 1724, p. t. Zwierciadło przykładności, cały rozdział 6 i 7 poświęca dziejom klasztoru trzebnickiego. Ś. Gertruda, córka fundatorki ś. Jadwigi, wstąpiła do tego klasztoru, a potém i matka († 1243). Winter, Cisterc. II 341. Bach, Kloster Trebnitz. W granicach rzptej najbogatszym i najwspanialszym był klasztor w Ołoboku (m. Olobocense) nad r. Prosną, 2 mile od Kalisza, fundowany przez Władysława Plwacza, ks. kaliskiego, r. 1213. Zakonnice tu trudniły się wychowaniem i nauką panien szlacheckich (Ency. pow. więk. t. XIX). R. 1762 było 21, a 1808 16 zakonnic. – Drugi był w Owińskach (m. Ovenecense) nad r. Wartą, 1 ½ mili od Poznania, założony przez Przemysława, ks. poznań., i brata jego Bolesława, między r. 1242 a 1250. Zakonnice sprowadzone z Trzebnicy (Łukaszewicz, Opis kość. djec. pozn. I p. 417), zostawały pod opieka opata wagrowieckiego.