Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 523.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wielkiej erudycji, nadzwyczajnej pilności; na pokojach królewskich, gdy oczekiwał wraz z senatorami na przyjęcie u króla, i tej chwili aby nie tracić napróżno, zajmował się nieznacznie czytaniem. W pismach jego widać sąd wytrawny, systematyczność i jasność, dla tego przez kanonistów są cenione; te, które się odnoszą do prawa kanonicznego (Opera omnia canonica), wydał z objaśnieniami Jan Uffelius, Matriti 1610 f., pełniejsze wydanie Genevae 1762, 5 v. f. Cf. Faria, Additiones ad Covarruriam, Lugduni 1701 f. Ob. Doujat, Praenotiones canon. l. 5 c. 8. — 2. Antoni, brat poprzedniego, um. 1602; najznakomitszy hellenista swego czasu: Justus Lipsius nazwał go Hispaniae magnum lumen. Pomagał bratu do ułożenia trzech ksiąg, które znajdują się w wydaniach dzieł Dydaka: Variarum resolutionum ex pontificio, regio et caesareo jure.3. Jan, synowiec poprzednich, bp w Girgenti, umarł 1608; dla poparcia nauk założył drukarnię w swojej djecezji. Zostawił dzieło hiszp. O fałszywém i prawdziwém proroctwie, Segovia 1558; Emblemata moralne, ib. 1588, które sam przetłum. na łacinę p. t. Emblemata sacra, Girgenti 1691. Nauka dla książąt, wzięta z Joba, Vallad. 1605 in-4. Cf. Feller, Diet. biogr.

Coyer (czyt. Koaje) Gabrjel Franciszek, ur. w Baume-les-Dames, w Franche-Comté, r. 1707, wstąpił do jezuitów, ale niedługo wyszedł z zakonu, udał się ok. 1751 do Paryża, był czas jakiś w Nancy na dworze króla Stanisława Leszczyńskiego, um. w Paryżu 20 Lipca 1782 r. Coyer miał umysł lekki, hołdujący ówczesnym pojęciom filozoficznym, był jednym z księży, których liczniejsze pojawianie się w jakiém społeczeństwie jest zapowiedzią nieochybnych klęsk dla takiego społeczeństwa. Jego Bagatelles morales, które z początku miały wielkie powodzenie, były rzeczywiście bagatelami niekiedy wcale niemoralnemi. Dzieło jego o kaznodziejstwie (De la prédication), napisane deklamacyjno-ironicznie, niegodne jest kapłana. Plan d’education publique, 1770, jest niezręczném naśladowaniem Emila Rousseau’a. Do poważniejszych prac jego zalicza się Histoire de Jean Sobieski, 1761 8 t. in-12, do której napisania zachęcił go w Nancy Józef Jędrzej Załuski, bp kijowski, dając mu ze swej bibljoteki odpowiednie pomoce. Rzecz napisana potoczysto, mile się czyta, ale nie wielkiej wartości historycznej; tłumaczona wszakże na niemiecki 1792 i rosyjski 1770. Tłumaczenie polskie tej historji, przez niewiadomego pisarza, dokonane w końcu zeszłego wieku, wydał Wład. Syrokomla r. 1852, nakładem T. Glücksberga, Wilno 2 t.

Cozza Józef, ksiądz, bazyljanin (obrz. grec.), żyjący w klasztorze N. M. P. w Crypta-Ferrata, biegły paleograf i krytyk. Z rękopismów swego klasztoru wydał zbiór wyjątków z dawnych hymnów greckich o Niepokal. Pocz. N. M. Panny: Hymnologia graecor. de Immaculata Deiparae Conceptione (Rom. 1862). W Sacrorum Bibliorum vetustissima fragmenta graeca et latina ex palimpsestis codicibus eruta atque edita (ibid. 1867) ogłosił szczątki kodeksu pisanego w w. VI lub VII, w którym się mieściły księgi proroków, według grec. przekładu 70, i późniejszą ręką (w. IX) dopisane dwa przekłady łacińskie: jeden ś. Hieronima, drugi nieznanego autora. Te publikacje stały się powodem, że do nowego wydawania kodeksu B (ob.) powołano księdza Cozza. R. 1869 na przechwałki Konstantego Tischendofa (w Appendix Novi T. Vaticani, id est Apocalypsis etc., Lipsiae 1869) odpowiedział Cozza pismem: Animadversiones ad editionem Apoca-