Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 519.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Coster redagował je 1772—1775 r. i wydał 10 t. w Liège; kontynuowali je: dr de Lignac, ks. Outin i in. do r. 1818 włącz.; wyszło wszystkich razem tomów 487.

Cotelier (Cotelerius) Jan Chrzciciel, ur. w Grudniu 1627 r. w Nimes. Ojciec jego był kalwińskim pastorem, wrócił jednak na łono Kościoła, a pełnego talentów chłopca wychował bardzo starannie, tak iż Cotelier już w 12 roku życia hebrajską i grecką Biblję na wyrywki mógł tłumaczyć. Ojciec jego, sam bardzo biegły w tych językach, był jego nauczycielem. Młody Cotelier r. 1641, na ogólném zgromadzeniu francuzkiego duchowieństwa w Mantes, składał dowody swojej biegłości lingwistycznej, Wtedy też już kardynał Richelieu, kanclerz Seguier i wielu innych wielkich ludzi, mianowicie Sirmond i Petawjusz, zwrócili uwagę na nadzwyczajne zdolności chłopca. Pensja naznaczona przez francuzkie duchowieństwo dała mu możność oddania się całkowicie naukom. Jako młodzieniec studjował w Paryżu teologję, r. 1644 przedstawiony był królowi, 1647 otrzymał stopień bakałarza teologji, 1649 mianowany został członkiem sorbony; zrzekł się jednak wyższych stopni naukowych, niechciał bowiem przyjmować święceń kapłańskich. Najsławniejszém jego dziełem jest wydanie Patrum Apostolicorum, p. t. Sanctorum Patrum, qui temporibus Apostolorum floruerunt, Barnabae, Clementis, Hermae, Ignatii, Polycarpi, Opera vera et supposititia, una cum Clementis, Ignatii, Polycarpi actis atquae martyriis, Joan. Bapt. Cotelerius ex mss. codd. ecruit ac correxit, versionibusque et notis illustravit, Paris 1672, 2 v. f. Wkrótce po wydrukowaniu, pożar zniszczył znaczną liczbę egzemplarzy tego dzieła, ztąd należy ono do rzadkości. Wydał je Jan Clericus (SS. Patrum... illustravit. Accesserunt notae integre aliorum viror. doctor., qui in singulos Patres memoratos scripserunt.... item W. Beveregii Codex canonum primitivae Ecclesiae vindicatus; Jac. Usserii Dissertatione Ignatianae et Jo. Pearsonii Vindiciae epistolar. s. Ignatii, atq. alia, Antverpiae (Amsterd.) 1698, 2 v. f., nova ed. auctior et emandatior, Amstelod. 1724). Drugiém, niemniej ważném dżiełem C’a jest Ecclesiae graecae monumenta e mss. codd. producta in lucern (Paris 1677—86, 3 v. in 4), zbiór mniejszych pism Ojców i pisarzy kościoła greckiego. C. zamierzał kontynuować tę publikację, gdy śmierć go zaskoczyła.

Coton (Cotonus) Piotr, przyjaciel, spowiednik i kaznodzieja królów franc. Henryka IV i Ludwika XIII; ur. 1564 r. w djec. lyońskiej. Z początku cierpiał odrazę do jezuitów; w 19 r. życia wstąpił do nich i stał się ozdobą zakonu; kaznodzieja sławny i niezmordowany: r. 1617 w Lyonie miał 220 kazań, nie licząc konferencji prywatnych, lub po klasztorach; przez 35 lat był kaznodżieją wielkopostnym; trzy dysputy publiczne odbył z kalwinami (Actes de la conference tenue a Nimes entre le R. P. P. Cotton et M. Chamier ministre, commencée le 26 Sept 1600 et interrompue le 3 Octobre du dict. an., Lyon 1601; Pourparler entre le R. P. C. et le sieur Gigord ministre a Montpellier, Lyon 1608; Pourparler tenu à Fontainebleau między temiż, 2e wyd. Paris 1614); był u nich w szczególnej nienawiści, zasadzali się na niego, raz nawet ciężko ranili, często oczerniali. Arcybiskupstwa arelateńskiego ani purpury przyjąć nie chciał. Um. w Paryżu 19 Marca 1626 r. Pisał w obronie swego zakonu:1) Lettre déclaratoire de la doctrine des pp. jésuites