obowiązki dały mu sposobność rozwinięcia znakomitych talentów; żadnej jednak nie zaprowadziły zmiany w sposobie życia, więcej światowym i rycerskim, aniżeli biskupim. Po śmierci Leona X przeszkadzał obraniu Juljusza Medyceusza, a popierał Adrjana VI, któremu, przez ciąg krótkiego panowania, wiernie służył i tylko w skutek zarazy grasującej w Rzymie usunął się na prowincję do Frascati. Wróciwszy do stolicy, pojednał się pozornie z Juljuszem Medyceuszem, wydał nawet ua cześć jego wspaniałą ucztę, na której, w obec zaproszonych ambasadorów, sławił przymierze zawarte pomiędzy Papieżem i Karolem V, w zamiarze wyparcia z Włoch Francuzów. Tegoż dnia, w którym ogłaszano przymierze, Adrjan zapadł śmiertelnie na gorączkę i (14 Wrześ. 1523) zakończył życie. Na zebraném konklave Pompejusz, łącznie z kardynałami Franciszkiem lotaryńskim i Bourbonem, opierał się z początku elekcji Juljusza Mediceusza. Ani życzenie cesarza, któremu zawsze był oddanym, ani listy od stryja Prospera, złożonego podówczas niemocą w Medjolanie, nie zdołały przełamać jego oporu. Dopiero kiedy kardynałowie francuzcy poczęli przemawiać za Franciszkiem Orsini, zawrzała w sercu Pompejusza rodowa nienawiść ku Orsinim, i Juljusz Medicis został wybrany Papieżem, pod imieniem Klemensa VII. Nowy Papież darował Pompejuszowi wspaniały, królewskiego przepychu pałac, zbudowany przez Rafaela Riario, wice kanclerza papiezkiego. Ale przyjazne stosunki między Papieżem i kardynałem nie trwały długo. Gdy z uwięzieniem Franciszka I przez Karola V, pod Pawią, Klemens VII zdawał się opuszczać stronę cesarza, Kolonnowie, w związku z obecnymi w Rzymie Hiszpanami, wystąpili za cesarzem i odparli oddziały francuzkie, wysłane z wiedzą Papieża na zdobycie Neapolu. Klemens ujrzał się w konieczności odnowienia przymierza z cesarzem, lecz kiedy ten, nie potwierdziwszy warunków podpisanych przez swego jenerała Lanoy, nie przestawał niepokoić Parmy i Placencji, Klemens wszedł w tajne porozumienie z Wenecjanami i Francuzami, z myślą obalenia przewagi Karola V w wyższych Włoszech, a nawet pozbawienia go Mediolanu. Pompejusz, odkrywszy zamiary Papieża, usunął się do Frascati i tam gotował cesarzowi pomoc, na jaką stać mogło jego rodzinę. Napróżno Stefan C. (n. 6) radził Papieżowi, by niezwłocznie uderzył na Pompejusza z siłami, jakie były pod ręką: Klemens poprzestał na tém, że wezwał wysłańca rokoszanów Wespazjana Kolonnę, do wyprowadzenia ich wojska z granic państwa Kościelnego. Zgodzono się pozornie na to ustępstwo; lecz kiedy Klemens posłał wojsko swym sprzymierzeńcom, rokoszanie natychmiast połączyli się z Hiszpanami. Dowódcą tych ostatnich był Moncada. Zadaniem jego było podsycać agitację w państwie Kościelném, a nawet wpłynąć na złożenie Papieża z godności, w razie jakich z jego strony wojennych kroków na korzyść Sforzy. Nie brakło Klemensowi pewnych wiadomości o tém, co czynił Kolonna, ale nie chciał im wierzyć, przyczém z oszczędności nie chciał łożyć potrzebnych na obronę wydatków. Pompejusz spokojnie wkroczył do Rzymu i oświadczył przerażonemu ludowi, że przychodzi jedynie w celu wyswobodzenia Rzymian z pod tyranji najchciwszego z Papieży. Miał on zapewne myśl zagarnięcia tym sposobem tjary papiezkiej. Niebawem Marceli, brat kardynała, Hieronim Sarno, Moncada i Wespazjan Kolonna opanowali bez przeszkody przedmieście Leonińskie, Watykan, kościół św. Piotra i złupili skarb papiezki. Klemens
