gdy żałują i przynajmniej dadzą zapewnienie zwrotu krzywd; zakonnikom, mającym własność; skazanym na śmierć, a niepokutującym, i nakoniec każdemu publicznemu grzesznikowi, w jawnie śmiertelnym grzechu umierającemu bez spowiedzi i znaków żalu. Nikomu jednak pogrzebu nie odmawiać za długi, lub niewypłacone zasługi (Pastor. Maciej.). Leon X w bulli r. 1515 do Polski wydanej, dodaje, iż wyklęci za długi, lub w cenzurach leżący, choćby rozgrzeszeni byli przy śmierci, nie mogą być chowani bez pozwolenia bpa, chyba gdy zadosyć uczynią (Const. prov. lib. 4 de privil.); co też syn. przemyski r. 1641 powtarza. Synody djecezjalne wiele innych czynią zastrzeżeń. I tak, synod gniez. r. 1512 mówi, że jeśli kto w godzinę śmierci został przez zwyczajnego kapłana (simplicem, nie upoważniony do słuchania spow.) rozgrzeszony od klątwy, taki bez pozwolenia bpa nie może być pochowany na miejscu poświęconém. Warmińskie syn. bpów Hozjusza i Rudnickiego stanowią, iż parafianie, gdy w dni niedzielne i świąteczne nie będą regularnie chodzili do swych kościołów paraf. na Msze i kazania, a upomnieni, gdy się nie poprawią, mają być pozbawieni pogrzebu chrześcjańskiego. Krakowski r. 1331 do nich zalicza osoby zmarłe na torturach i odmawiające odprawić pokutę kanoniczną, oraz drapieżców i rabujących cudzą własność, chyba gdy krzywdę wyrządzoną powrócą; jeśli zaś żałują, a nie mogą powrócić, nie należy im odmawiać cmentarza, lecz wtedy żaden duchowny nie może być przytomny ich pogrzebowi. Nawet imiennie wyklęty, gdy da znaki żalu przy śmierci, może być chowany w kościele (włocł. r. 1641). Do dowiedzenia zaś znaków pokuty dość jednego świadka, gdy więcej być nie może (krak. 1331). Synod prow. 1267 zabrania udzielenia św. sakram. i chrześciańskiego pogrzebu kolonistom nie oddającym dziesięcin, co też każe rozumieć o zatrzymujących nieprawnie dobra duchowne. Duchowny, wdzierający się powagą ludzi świeckich w posiadanie beneficjum nie opróżnionego i w klątwie przez bpa włożonej do śmierci zostający, gdy przy skonie prosi o rozgrzeszenie, a szkód wrócić nie jest w stanie, może otrzymać rozgrzeszenie, lecz za karę uporu ma być pozbawiony chrześciańskiego pogrzebu (synod prow. 1248 r.). Zdarzało się, że gdy miejsce jakie obłożone było interdyktem, a tém samém pogrzeb był na niém wzbroniony, ludzie świeccy tak dalece posuwali swą zuchwałość, iż ciała zmarłych gwałtem chowali; za co synody nasze każą ich ogłaszać jako wyklętych, ciała ekshumować, a cmentarz powtórnie święcić; rozgrzeszenie zaś takich sobie bpi zastrzegli (Const. pr. lib. 4 de sent. excom.). Również synod prow. 1557 roku z oburzeniem wspomina o bezprawiu owego czasu, że przemocą wnoszono i grzebano w kościołach ciała heretyków i wyklętych, a nawet siły używano przeciw oporowi plebana, przez co profanowano cmentarze i kościoły. Nie chcąc, aby przez ustanie Mszy św. i obrzędów lub pobożny nie był pozbawiony środków do nabożeństwa, a tém samém nie obojętniał w wierze, synod postanowił, że jeśli tak pochowani, za życia byli uznani i ogłoszeni publicznie za heretyków, należy wstrzymać się od sprawowania św. tajemnic, dopóki ciała ich nie zostaną wyrzucone. Gdyby nie można było ich odróżnić, za dyspensą bpa lub oficjała wolno będzie nabożeństwo odprawiać. Jeśli zaś nie byli ogłoszeni za heretyków, nabożeństwo może się odbywać, o czém jednak władza djeeezjalna ma być zawiadomiona, by zarządzić nowe poświęcenie tych miejsc i pko gwałcicielom wystąpić (Const. pr. lib. 3 tit. de sepult.). Ustawy o odmawianiu pogrzebu
