wiek lekkomyślny, ambitny (sięgał po tjarę), rozrzutny, przybrał tytuł arcyopata, otoczył się przepychem. Znaleźli się wprawdzie zakonnicy, którzy protestowali przeciw zepsuciu (Bernard de Tiron jeździł w tym celu do Paschalisa II), lecz go powstrzymać nie zdołali. Pomimo swej świetności na zewnątrz, kongregacja klunjacka chyliła się do upadku. Poncjusz był synem bogatych rodziców z Auvergne; pośredniczył między cesarzem a Paschalisem II. Ten ostatni pozwolił opatowi z Clugny używać oznak pontyfikalnych i posłał mu swoją dalmatykę. Papież i król franc. Ludwik VII potwierdzili przywileje klasztoru. Następca Paschalisa II Gelazjusz II wypędzony z Rzymu przez Frangipanich, stronników Henryka, schronił się do Clugny, gdzie wkrótce umarł. Spoczywając na łożu, wysypaném popiołem, tułacz Papież, w chórze kościelnym otoczony zakonnikami, oczekiwał chwili skonania. Po nim nastąpił Kalikst II, który z własnej ręki zdjęty pierścień dał Poncjuszowi i udzielił opatowi klunjackiemu prawa kardynała, oraz pozwolił, ażeby, nawet w czasie interdyktu, przy zamkniętych drzwiach odprawiało się nabożeństwo w kościele klasztornym. Pod koniec życia Poncjusz zrzekł się opactwa i odbył pielgrzymkę do Ziemi św. Jego miejsce zajął Hugo II, który krótko żył, a po nim (1122) Piotr Maurycy z Montboissier, znany powszechnie jako Petrus Venerabilis (Piotr Wielebny). Poncjusz niespodzianie powrócił, zagarnął w swoje ręce władzę, skarby klasztorne oddał swoim zbrojnym towarzyszom i okrutnie sobie postępował z zakonnikami. Honorjusz II rzucił klątwę na przywłaszczyciela i jego stronników. Ten środek podziałał: opuszczony od swoich, schwytany, odstawiowiony do Rzymu i tam w więzieniu umarł, nie okazawszy skruchy. Przez szczególny wzgląd dla klasztoru, Papież pozwolił przenieść ciało Poncjusza do Clugny, gdzie je pochowano ze znakiem klątwy. Piort Wielebny (ob.), za młodu nazywany doktorem i mistrzem starców, z św. Bernardem i Sugerem z St. Denis należy do najznakomitszych ludzi owej epoki. Podczas rozdwojenia między Innocentym II i Anakletem II, Piotr i Bernard oświadczyli się za pierwszym, jakkolwiek Anaklet był członkiem kongregacji klunjackiej, i zapewnili tym sposobem zwycięztwo Innocentemu, który potém poświęcił kościół w Clugny 1131 r. Piotr częste odbywał podróże w ważnych sprawach kościelnych i świeckich, zasiadał na kilku synodach, między innemi na X powszechnym w Lateranie, pośredniczył między książętami i miastami, tudzież między książętami i Papieżem, i ze wszystkiemi prawie znakomitszemi osobami zostawał w piśmiennych stosunkach. Za jego rządów wojny krzyżowe nastręczyły mu sposobność założenia klunjackich klasztorów w dolinie Józafata i na górze Tabor. Po nim (um. 1156) już zaczyna upadać znaczenie kongregacji, głównie wskutek powstania cystersów i zakonów żebrzących. Ograniczymy się do ważniejszych faktów z dziejów Clugny. R. 1245 spotkał się tu z Ludwikiem IX Grzegorz IX, udający się do Lyonu na XIII sobór powszechny. Opat Ivo de Vergy, celem pielęgnowania nauk, założył kollegjum klunjackie w Paryżu; opat zaś Rajmund de Bonne kupił pałac zwany de Thermes (1334), którego założycielem miał być jeszcze Juljan Apostata, następnie zamieszkiwany przez Merowingów, a później przez Alkuina. W resztkach tego gmachu mieści się od 1819 muzeum klunjackie (Musée national de Cl.). W miarę jak rosła potęga opatów, konieczną okazało się rzeczą miarkować ich władzę za pomocą kapituł jeneralnych, na które corocznie zbierali się opaci i przeorzy, na-
