zobowiązanie do zachowania prawa samych tylko katolików, gdyż sobór nie chciał rozciągać go do inowierców. 2. Proboszczem właściwym, który może ważnie pobłogosławić małżeństwo, lub być jego zawarciu obecnym, jest nietylko proboszcz tej parafji, do której nowożeńcy należą, ale i ci, co wraz z nim mają władzę nad parafją, czy to jako wyżsi (potestas cumulativa), t. j. Papież w całym Kościele, kardynał w kościele swego tytułu, legat a latere w swej prowincji, biskup w swej djecezji i jego wikarjusz jeneralny, czy to jako zastępcy (potestas vicaria), t. j. administrator parafji, koadjutor, wikarjusz. Chociażby proboszcz nie był jeszcze wyświęcony na kapłana, ma jednak ważnie być obecnym przy zawarciu małżeństwa, lecz w miejsce swe nie może kogo innego, tylko kapłana upoważnić. Upoważnienie to, czyli pozwolenie pobłogosławienia małżeństwa, aby było ważne, proboszcz dać je powinien ustnie lub na piśmie, ale wyraźnie, czy to wymieniając szczegółowo jedno małżeństwo, czy też dając ogólne pozwolenie do pobłogosławienia wszystkich małżeństw, np. w czasie swej nieobecności lub choroby. Pozwolenie powinno dojść do wiadomości upoważnionego i być przezeń przyjęte, inaczej nie ma znaczenia. Jeżeli proboszcz daje pozwolenie warunkowe, a warunek nie z przepisu prawa (jak np. o ogłoszeniu wprzód zapowiedzi), ale z woli jego wypływa (np. dać ślub Janowi z Anną a nie z Teklą), obowiązkiem jest błogosławiącego małżeństwo zastosować się do warunku, bo inaczej małżeństwo byłoby nieważne. Ważném jest pozwolenie lub pobłogosławienie małżeństwa, udzielone przez proboszcza, który wpadł w klątwę, lub interdykt, został zasuspendowany, wpadł w herezję, lub odszczepieństwo, był domniemanym proboszczem (parochus putativus), lub zasuspendowanym od dawania ślubów, byle tylko we wszystkich tych razach był proboszczem, to jest od posiadania urzędu i tytułu proboszcza kanonicznie nie odsądzonym. Chociażby proboszcz, wbrew rozkazowi biskupa, udzielił innemu kapłanowi pozwolenie do pobłogosławienia małżeństwa, pozwolenie ważne będzie, a udzielający je grzeszy tylko i karanym być może. Jeżeli nowożeńcy należą do dwóch oddzielnych parafji, małżeństwo ich ważnie błogosławić może którykolwiek z obydwóch proboszczów, nawet w parafji drugiego. Biskup, jako pasterz całej djecezji, może w jakimkolwiek miejscu djecezji swojej łączyć małżeństwem djecezjan swoich, lub gdy jedno z nich do jego djecezji należy; może także któremukolwiek z kapłanów i w którejkolwiek z parafji swej djecezji pozwolić małżeństwo pobłogosławić, Tęż samą władzę posiada i wikarjusz jeneralny biskupa, jeżeli jej z ogólnej delegacji wyraźnie nie wyłączył [1]). Proboszcz może ważnie związkiem małżeńskim połączyć parafjan swoich w obcej parafji, bez wiedzy i pozwolenia tamtejszego proboszcza, co jeśli uroczyście dopełni, powinien być ukaranym, jako naruszający porządek (S. C. C. teste Fagnan. l. 1 ad cap. Quoniam de Constit. n. 25). Wikarjusz, jako pod zwierzchnictwem i powagą proboszcza obowiązki pełniący, powinien się do jego zaleceń stosować, jednakże, jeżeli jest przez biskupa przysłany i wyraźnie do sprawowania wszystkich sakramentów, z wymienieniem małżeństwa, w parafji upoważniony, może
- ↑ Mówimy tu nie tylko o tém, co dotyczy samej ważności małżeństwa, ze względu na przeszkodę claudestinitas, pomijając przepisy, mające na celu legalność i porządek administracyjny lub prawny
