zać krzyżmem, ale poświęconém przez bpa; lecz czoła tymże olejem znaczyć im nie wolno, bo to się należy samym bpom, gdy dają Ducha pocieszyciela.“ 2. Ubierano ochrzczonego w szatę białą, oznaczającą przywróconą niewinność i przyszłą chwałę zmartwychwstania. Nie masz między dawnymi Ojcami żadnego, któryby o tym obrządku nie wspominał. Szatę tę białą neofici nosili przez całą oktawę, od wiel. soboty aż do niedzieli po Wielkanocy, która też, z powodu złożenia w ten dzień szaty chrzcielnej, otrzymała i dotąd zachowała nazwę niedzieli białej, dominica in albis. 3. Podawano świecę gorejącą do rąk ochrzczonego, na przypomnienie mu zalecenia Pańskiego: Niechaj świeci światłość wasza przed ludźmi. Św. Grzegorz z Nazjanzu (Or. 40 de Bapt.) szeroko opisuje ten obrządek: „Stanie to, mówi, przed ołtarzem, do którego zaraz po chrzcie przystąpisz, przyszłego żywota chwałę oznacza. Śpiewanie psalmów, z jakiemi będziesz przyjęty, onego pienia niebieskiego wstępnym odgłosem jest. Pochodnie, które zapalisz, przyszłych onych światłości obraz przedstawiają, z któremi to jaśniejącemi wiarą pochodniami wyjdziemy na spotkanie Chrystusa Oblubieńca.“ 4. Potém kapłan ochrzczonemu dawał pocałunek, mówiąc: Pokój tobie, na znak przyjęcia do zgromadzenia wiernych, którzy, wedle dawnego obyczaju, o którym już świadczy Tertullian, witali siebie pocałowaniem pokoju. 5. Nakoniec było zwyczajem, szczególnie w Kościele zachodnim, podawać ochrzczonemu mleko i miód, na oznaczenie, iż stał się przez chrzest jako nowonarodzone dzieciątko, oraz na wyrażenie słodkości życia chrześcjańskiego; z tego powodu także w pierwszej po dopełnionym chrzcie Mszy świętej dla neofitów, czytano ten ustęp z I. listu św. Piotra (2, 2): Jako nowo narodzone dzeciątka, rozumnego bez zdrady mleka pożądajcie. O czém już wspomina Tertullian (C. Marcion. l. 1 c. 14), a św. Hieronim (Dial. adv. Lucif.) tak o tym obrządku pisze: „Wiele rzeczy, które się przez podanie zachowują w Kościele, pisanego prawa powagę pozyskały, jak trzykrotne na chrzcie zanurzenie głowy, a następnie podawanie wychodzącym ze chrztu do skosztowania mleka zmieszanego z miodem, na oznaczenie, iż stali się jako dzieciątka. — Chrzest powinien być udzielany tylko w kościele parafjalnym lub takim, który ma prawo posiadać chrzcielnicę. Ritual-Romanum (tit. De tempore et loco administrandi baplismi) wyraźnie przeypisuje, że w miejscach prywatnych chrztu udzielać nie wolno, wyjąwsza tylko, gdy tego dla swych dzieci żądają monarchowie, a wtedy możn-w ich kaplicach wodą z chrzcielnicy przyniesioną chrztu dopełnić. Jeżeć li dziecię znajduje się w niebezpieczeństwie życia, może kapłan pośpieszye z udzieleniem mu chrztu w domu, lecz wtedy winien opuścić wszystkić ceremonje chrzest poprzedzające, i w stule białej a nie fioletowej udzieli-chrzest sam i te ceremonje, które po chrzcie następują. Używanie stuły fioletowej i namaszczanie dziecięcia olejem św., katechumenów zwanym, zganiła Św. Kong. Obrz. (23 Sept. 1826). Przyczynę tego tłumaczy Gardellini (t. 7 p. 28) tém, że ponieważ tylko w niebezpieczeństwie życia zostającemu wolno chrzest w domu udzielić, przeto kapłan śpieszyć winien, aby śmierć nie nastąpiła przed ochrzczeniem, i dla tego, opuściwszy egzorcyzmy, modlitwy, namaszczenia, słowem wszystkie ceremonje chrzest poprzedzające, do których się stuły fioletowej używa, powinien odrazu do udzielenia samego chrztu przystąpić, co się dopełnia w stule białej; a jeżeli ochrzczony jeszcze żyje, powinien kapłan ceremonje po chrzcie następujące
