usiłuje wystawić dowody Bóstwa Zbawiciela; w księgach trzech o Opatrzności (De providentia libri 3 ad. Stagirium ascetam a daemone vexatum) przedstawia cele Boże w doczesnej pomyślności złych, a dolegliwościach ludzi cnotliwych. Homiliae 8 adv. Judaeos zaliczają się do apologetycznych. Do dzieł ascetycznych należą: Upomnienie Teodorowi (Adhortatio ad Theodorum Lapsum, lib. 2); Przeciwko nieprzyjaciołom życia zakonnego (Adv. oppugnatores vitae monasticae lib. 3, znane także p. t. Comparatio regis et monachi); O dziewictwie (De virginitate); Do młodej wdowy (Ad viduam juniorem, inacz. De non iterando conjugio). w liczbie dzieł, odnoszących się wyłącznie do powołania kapłańskiego, mieszczą się dwa traktaty przeciwko nadużyciom duchownych: Adversus eos qui habent virgines subintroductas i Quod regulares foeminae viris cohabitare non debeant. Najważniejsze z tego rodzaju pism Ch-a są: O kapłaństwie, ksiąg VI (De sacerdotio), napisanych w formie djalogu; odznaczają się bowiem wielką potęgą bogobojnych uczuć, wzniosłością myśli, niezrównaném przedstawieniem godności kapłańskiej i prostym, tu i owdzie wspaniałym stylem. Znaczną część jego dzieł stanowią Homiliae: już z czasu, kiedy był jeszcze kapłanem w Antjochji, już też późniejszej daty. Zdarzało się, że Ch. po kilka razy w ciągu jednego dnia miewał nauki dla ludu. Zwykle przygotowywał się pilnie i długo do swoich kazań, niekiedy znowu nauczał pod wpływem natchnienia. Z okolicznościowych nauk odznaczają się Homiliae 21 de statuis, ad popul. antioch., o czci oddawanej posągom, a szczególniej druga hom., w której wykazał zdumiewającą potęgę krasomówczą. Do tego rodzaju należą dwie mowy (z powodu Eutropjusza) o znikomości rzeczy ludzkich i niestałości bogactw; cztery mowy powiedziane przed i po powrocie z wygnania. Inne drobniejsze homilje, w edycji Montfaucon’a stanowiące cały tom, wykazują głęboką znajomość ludzi i zadziwiającą biegłość w Piśmie ś. Z powyższemi homiljami w ścisłym związku, jako ich streszczenie, pozostaje dzieło napisane na wygnaniu, a wykazujące, jak człowiek sam sobie grzechem szkodzi (Liber quod nemo laeditur nisi a se ipso). Ze szczególném upodobaniem przytacza wzory wytrwałej, niezłomnej woli. Cierpienia i nędza życia obfitego dostarczały Ch-wi materjału do wzniosłych nauk i pożytecznych upomnień. Oprócz homilji, liczne pozostały jego mowy na cześć śś. Pilogona, Babylasa, Ignacego, Romanusa, Fokasa, Machabeuszów i innych. w 3 Homiljach o męczennikach (Sermo de ss. martyribus, Homilia in martyres, Homilia in omnes ss. martyres) wyłożył historję walki i zwycięztw świętych mężów chrześcjańskich. Wszystkie te mowy odznaczają się uroczystym nastrojem układu i treści, oraz wykończeniem. Mowy na cześć ś. Pawła (Homiliae 7 de laudibus s. Pauli) wskazują wyraźnie, że ten Apostoł był wzorem dla Chryzostoma. Z czasów wygnania pochodzą: pierwszy list do Papieża Innocentego, oraz do biskupów Medjolanu i Akwilei, w którym dowodzi swej niewinności, i drugi, z podziękowaniem za doznane poparcie; nadto Epistolae w liczbie 243, pisane do przyjaciół, między któremi jest 17 listów do Olimpji wdowy. Listy te, oprócz piękności stylu, mają ważne historyczne znaczenie, gdyż odkrywają przed nami rozmaite szczegóły z życia Ch-a, jego smutek, z powodu oddalenia od ukochanej owczarni. Z tego też czasu pochodzi list do mnicha Cezarjusza o Eucharystji i o człowieczeństwie Syna Bożego, i inny list do biskupów i prezbyterów, obstających za jego sprawą. Ch. był także autorem Liturgji (ob.) napisanej dla kościoła konstplskiego, w której jednakże
