grec. ma: Ten popis stał się, gdy rządził Syrją Cyryn. Ten punkt stanowi największą trudność w chronologji nowo testamentowej. §. 19. Co do popisu, zarzut jest następujący: Józef Flawjusz szczegółowo bardzo opisuje popis ludności w Judei, a mianowicie rozruchy, jakie tymże popisem wywołane zostały. Mówi także, iż Cyryn go odbywał. Ale to wszystko się działo dopiero w 12 lat po śmierci Heroda i już po złożeniu Archelausa, 762 r. po zał. Rz. Tymczasem Ewangeliści opowiadają, że P. Jezus za Heroda się narodził (Mat. 2, 1), za Heroda otrzymał hołd od mędrców ze wschodu (ib. 2, 2), a po jego śmierci, „gdy Archelaus panował w Judei“ wrócił z Egiptu do Galilei (Mat. 2, 22). Ztąd widoczném jest, że opowiadanie Ewangelistów z historją pogodzić się nie da. Dla usunięcia tej trudności niektórzy autorowie wymyślili następujący sposób: Luc. 1, 80 należy połączyć w jedną całość z Luc. 2, 1... Tok opowiadania będzie taki: Luc. 1, 80. A dzieciątko (Jan Chrzc.) rosło.. i było na pustyniach, aż do dnia okazania swego w obec Izraela, t. j. aż do ceremonji uznania dojrzałości jego, co się odbywało w 12 roku chłopczyka. W one tedy dni wyszedł dekret od ces. Augusta, aby popisano wszystek świat (Luc. 2, 1). Ten popis pierwszy stał się za starosty syryjskiego Cyryna (ib. 2, 2). Zatem Łukasz św., według tego tłumaczenia, mówiłby o popisie ludności nie podczas Narodzenia Chrystusowego, ale podówczas, gdy św. Jan doszedł lat 12. Św. Jan zaś urodził się na 6 mcy pierwej od P. Jezusa (Luc. 1, 26. 44), więc P. Jezus podczas owego popisu miałby lat 11½, a w takim razie data Narodz. Chr. wypadałaby zgodnie z obliczeniem w § 18 podaném. Rzeczywiście byłby to najkrótszy sposób pogodzenia tej trudności. Wiersze następne (Luc. 2, 3—5) wypadałoby tak tłumaczyć, jakoby głównym ich przedmiotem było nie Nar. Chr., lecz popis ludności. Ewangelista niby przypomniał sobie, że w 12 r. św. Jana Chrz. był popis, a mając wrócić do czasów dawniejszych, do chwili Narodz. P. Jezusa, z okazji tegoż popisu mówi o Rodzicach Jego, że i oni chodzili dla zapisania się z Galilei aż do Betleem. A Luc. 2, 6 (I stało się, gdy tam byli, wypełniły się dni, aby porodziła) znaczyłoby: I stało się, że i oni tam byli (w Betleem na popisie, w 12 roku św. Jana Chrz.). Tu kończyć się ma opowiadanie o popisie, a rozpoczyna się zupełnie odrębnie o Nar. P. Jezusa: Wypełniły się dni (Marji), aby porodziła i t. d., jak Luc. 2, 7,. (Ob. Lutteroth, op. c.). Pominąwszy inne trudności, o których zaraz będzie mowa, jeszcze przeciw takiemu tłumaczeniu walczy Luc. 2, 5. Ewangelista bowiem wyraźnie opowiada, że z okazji popisu, nakazanego edyktem cesarskim, św. Józef udał się do Betleem, „aby był popisan z Marją, poślubioną sobie małżonką brzemienną“, i że właśnie „gdy tam byli, wypełniły się dni“ i t. d. Więc wystawia, że popis ludności był jednoczesnym z Nar. Chr., a nie z dojrzałością św. Jana Chrz.; a wtedy Luc. 2, 1 „w one dni“ jest wyrażeniem ogólnikowém (= pewnego czasu) i nie może się odnosić do Luc. 1, 80. Daleko więcej prawdopodobieństwa ma za sobą twierdzenie: że inny był popis opisany przez Józefa Flawjusza, a inny, o którym mówi św. Łukasz (2, 1. 2). Zarzut przeciw temu twierdzeniu stawić można następujący: O popisach ludności za Augusta dokonanych wiemy z pomnika ancyrańskiego [1]). August tam
- ↑ Tak nazwany od miejsca znalezienia (Ancyra, Angora): zawiera szczątki z testamentu Augustowego. Ob. Antiquitat. Asiat. ed. Edmund Chishullius, Londini 1728 s. 173, 187. Cf. Mommsen, Res gestae divi Augusti, Berolini 1865 s. 36 we wstępie.
