dotychczasowych odkryć egiptologicznych opisaną przez Lenormant (op. c. I 313). Tu także należy wspomnieć o uczonych pracach znakomitego astronoma i egiptologa Gustawa Seyffarth’a, który, z pomocą pomników hieroglificznych, jako też różnych wskazówek astronomicznych, skrupulatnie zewsząd przez niego zebranych, wykuzuje, że żadne dzieje świeckie nie sięgają dalej nad epoką popotopową. Dzieła jego, tu odnoszące się, są: Beiträge zur Kenntniss der Literatur, Kunst, Mythologie u. Geschichte (Leipz. 1826—40 7 zesz. 4°); Chronologia Veterum Berichtungen der römisch. griech. pers. etc. Gesch. u. Zeitrechn., ib. 1855. W tém ostatniém podaje astronomiczne obliczenia, z których ważniejsze sprawdzone zostały, (ob. przedmowę s. XII) przez Wilhelma Hartwig, adj. obserwatorjum lipskiego. Egipcjanie pamiątkę ważniejszych wypadków zapisywali nie datami, lecz obrazem nieba, przedstawiającym, w jakiém położeniu były ciała niebieskie w czasie, kiedy wypadek się dokonał. Z tych konstelacji Seyffarth oblicza następujące daty przed Chr. 1° Konstelacja na świątyni w Karnak, odnosząca się do założenia państwa Egipskiego z r. 2781 (najdawniejsza). 2° Dwie konstelacje odnoszące się do narodzenia Osimandji: z obudwóch wypływa rok 1731. 3° Na monetach egipskich konstelacja r. 1573. 4° Konstelacja z czasów Rafakesa, z dynastji 19ej, r. 1525. Na innych pomnikach są późniejsze. O zodjakach odkrytych w naszym wieku w swiątyniach egipskich w Dendera (Tentyris), na których dopatrywano r. 4000—1322 przed Chr., lub więcej, pokazało się później, że sama świątynia budowaną była za cesarzy Adrjana i Antonina Pobożnego, już po nar. Chr. (Wiseman, s. 513). Zarzuty ze strooy tak zwanej archeologji przedhistorycznej, jako nie przedstawiające żadnych danych chronologicznych, uwzględnione w tym artykule być nie mogą. C. Chronologja Nowego Testamentu. § 16. Jak w chron. Starego, tak i w chron. Nowego Test. panuje podobna niepewność, pod względem ogólnej liczby lat P. Jezusa, a ztąd niepewność co do dat Jego Narodz. i Męki. Liczymy wprawdzie teraz r. 1873 po Narodzeniu Chr., biorąc ten fakt za początek ery chrześcjańskiej; lecz wiedziéć należy, że ta nasza era rozpoczyna się nie razem z Nar. Chrystusa, tylko około niego. Naszej ery rok I-y liczy się jednocześnie z r. 753 od zał. Rz. i rozpoczyna się z d. 1 Stycz. r. 4714, według perjodu juljańskiego. Fasti consulares [1]) i Djonizy Mały obliczyli, że P. Jezus przyszedł na świat d. 25 Grud. 4713 (okr. jul.), z dniem więc i Stycz. r. nast. erę chrześcijańską liczyć zaczęli; Pan Jezus zaś przyszedł na Świat na 4 lata przed rozpoczęciem naszej ery, t. j. w r. 749 od zał. Rzymu. Przyczyną niepewności co do lat P. Jezusa jest to, że w Ewangeljach nie mamy ściśle oznaczonych dat. Jedna bowiem tylko data powołania ś. Jana Chrzciciela jest ściśle oznaczoną, lecz i tę można dwojako tłumaczyć (ob. niżej §. 21). Najlepiej prawdopodobnie poinformowany pod tym względem ś. Łukasz (bo, jak słusznie domyślać się można, od samej N. Marji
- ↑ Rzymianie mieli zwyczaj oznaczać lata nie cyframi, lecz wymienianiem konsulów, którzy w danym roku urzędowali. W tym celu utrzymywano listę konsulów, jak ci po sobie następowali. Najważniejsza z takich list odszukaną została w Rzymie 1547 r.; zawiera na tablicy marmurowej spis konsulów aż do r. 765 od Rz. (12 r. po nar. Chr.)
