De pernobili et militari genere s. Bernardi Clarev. (1643) powtórzył stryj w dziele n. 8 (wyżej). — 3. Filip, brat Piotra Franciszka, ur. 1597, um. 1657, czy też 1663, kanonik w Besançon, opat w Balerne, jałmużnik infanta namiestnika w Niderlandach. Z dzieł jego zasługują na wspomnienie: Histoire du prieuré de Notre-Dame de Bellefontaine, Anvers 1631; Concilii Trident. canones et decreta, cum praefatione et notis, Antv. 1640, bardzo rozpowszechnione we Francji; francuzkie tłumaczenie Naśladowania Chrystusa, 1644; 2 listy, w których Filip Ch. dowodzi, że Tomasz a Kempis był istotnie autorem książki de Imitatione Christi. — 4. Wawrzyniec (Chiflet), drugi brat Piotra, jezuita, ur. w Besançon 1598, † w Antwerpji 1658; zostawił kilkanaście dziełek ascetycznych, jako to: O sposobie odmawiania koronki i różańca św. (La couronne des roses, Anvers 1638); Praktyka codziennych i tygodniowych nabożeństw (Les exercices des decotions du jour et de la semaine, Bruxel 1666); Praxis divini sacrificii et convivii pie obeundi, 1675; napisał także Gramatykę franc. (Essay d’une parfaite grammaire, Anvers 1659, często przedrukowywana p. t. Nouvelle et parfaite gram. fr., Paris 1722); przełożył z hiszpańskiego: Histoire... de P. Marcel François Mastrilli d. l. comp. de J. composé par le r. p. lgnace Stafford, Douai. 1640; są też jego objaśnienia do Calepin’a Dictionorium, wyd. Paris 1681 2 v. f. — 5. Jan, krewny poprzedzającego, kanonik w Tournai, † 1663, autor rozprawy: Judicium de fabula Joannae Papissae. Wydał także: Jo. Macarii rozprawę (Abraxas seu apistopistus, quae est antiquaria de gemmis basilidianis disquisitio), razem ze swoją: Abraxas proteus seu multiformis gemmae basilidianae portentosa varietas, Antverp. 1657. X. W. K.
Chiljazm i Chiljaści. Chiljastami w pierwszych wiekach Kościoła nazywano chrześcjan, mających przekonanie, że Chrystus zstąpi widzialnie na ziemię i założy na niej świetne, tysiąc lat trwać mające królestwo, w którém sprawiedliwi, po swojém zmartwychwstaniu, w pokoju i obfitości wszelakiej żyć będą; bo ziemia, uwolniona od przekleństwa grzechu pierworodnego, wszystko bez pracy wydawać będzie. Przekonanie to chiljazmem nazwane, pochodziło od żydów, pomiędzy którymi upowszechnione było mniemanie, że królestwo Mesjaszowe miało być odnowieniem królestwa Dawidowego, na większą tylko i świetniejszą stopę. Chrystus zaś za życia swego królestwa takiego nie wznowił: dla żydów więc nawróconych, a mniemanie to podzielejących, pozostawało jedno z dwojga: albo Chrystusa nie uważać za Mesjasza i innego Mesjasza wyczekiwać; albo też, uznając go za Mesjasza, oczekiwać drugiego jego przyjścia, za którego prawdziwe królestwo mesjaniczne byłoby ugruntowane. Nadzieja ta stanowiła istotę chiljazmu. Uzasadnienia swego szukał chiljazm w literalném tłumaczeniu wielu miejsc Pisma św. Oprócz miejsc z Apokalipsy (rr. 13, 20, 21), za klasyczne przez wszystkich chiljastów uważane, literalnie brane wyrażenia prorockie: Izajasza 11, 6. 30, 25—27. 31, 9. 19, 16. 54, 11. 58, 14. 65, 17... Jerem. 23, 7—9. 31, 10... Ezech. 37, 12... 28, 25... Dan. 7, 8.. 12, 13. Baruch 4, 36... zdawały się za chiljazmem przemawiać, podobnie jak wyrażenia samego Zbawiciela, gdy uczniom swoim obiecywał, że pić z nimi będzie z owocu winnej macicy w królestwie swojém (Mt. 26, 29) i gdy tym, coby opuścili dla niego braci, siostry i domy, obiecywał stokrotną nagrodę (Mt. 19, 29). Miejsca zaś z Ps. 89, 4 i Apok. 20, 4. 5. służyły do oznaczenia trwania tego królestwa na lat 1000
