stolicy swej do Krasnostawu nad rz. Wieprzem, gdzie też ingres uczynił r. 1490. Mimo zmiany miejsca, djecezja nosiła zawsze tytuł chełmskiej aż do r. 1790, w którym, po swém rozszerzeniu i przeniesieniu stolicy biskupiej do Lublina, „chełmską i lubelską“ zwać się poczęła, a wkrótce potém na lubelską zamienioną została. Dawny tytuł katedry chełmskiej było Ofiarowanie N. M. P., który król Władysław Jagiełło, na pamiątkę zwycięztwa odniesionego nad krzyżakami 15 Lipca 1410 r., zamienił na Rozesłanie Apostołów i wydał na to dekret w Borzesławicach 1429 roku. Przeniesiona do Krasnostawu, mieściła się w kościele parafialnym, którego poświęcenie synod bpa Zamojskiego naznacza na niedzielę po św. Michale; po skasowaniu zaś zakonu jezuitów, r. 1773 przeniesiona do ich kościoła, zbudowanego przez Feliksa Kazim. i Krystynę z Lubomirskich Potockich, kasztel. krak. Kapituła składała się pierwotnie z dwóch prałatów: proboszcza i dziekana, oraz 10 kanoników, którym król Jagiełło dał na uposażenie dobra Parypsy, jak pisze Nakielski (Miechovia p. 399); potém było sześciu prałatów: proboszcz, dziekan, archidjakon, prymicerjusz, scholastyk i kanclerz, oraz dziesięciu kanoników, z których jednego co rok obierano jako delegata na trybunał koronny. Ks. Jan Bielski (Widok kr. Pol. I 198) kładzie 7 prałatów, dodając kustosza; kanoników zaś liczy 12, co jednak niezgodne ze świadectwem innych. Posiedzenia jeneralne odbywała kapituła w dzień Trzech Króli i Rozesłańców Pańskich, których wyobrażenie wzięła za swój herb (Niesiecki I 66). Bpi mieli rezydencję w Krasnostawie, lecz zwykle mieszkali w Kumowie, o milę od Chełma, gdzie bp Jan z Opatowie wystawił dom odpowiedni; potém mieli i w Sawinie pałac i w nim zimą najwięcej przesiadywali. — Szereg i życiorysy bpów chełmskich, według akt konsystorskich, podał Michał Piechowski kan. cheł. w dziele Cornucopiae infulae chelmensis (druk. Zamoscii 1717 fol.). Są także w dziełach Nakielskiego (Miechovia), Naramowskiego, Niesieckiego i Rzepnickiego. Ten ostatni prostuje błędy swoich poprzedników, którzy porządku bpów nie zawsze dobrze przestrzegają. Ks. Karol Boniewski w Pamięt. rel. mor. t. IV 525 i V 97 trzyma się Piechowskiego, więc też ma spólne z nim niedoskonałości. Od czasów kr. Władysława Jagiełły następujący biskupi zasiadali na chełmskiej stolicy: 1) Stefan ze Lwowa, niegdyś prowincjał dominikański, bp od r. 1394. Za jego wstawieniem się do króla nastąpiło uposażenie biskupstwa; um. 1417. 2) Jan I Zaborowski, h. Cholewa, z Opatowic zwany, bo był poprzednio dominikanem w klasztorze opatowskim. Ze spowiednika i kaznodziei kr. Jagiełły wyniesiony na tę godność. Kilka razy djecezję swoją zwiedził i wiele w niej zbudował kościołów, które Piechowski wymienia. Dodano mu przydomek episcopellus (biskupek), podobno dla niskiego wzrostu i szczupłej budowy ciała, lubo niektórzy odnoszą to do szczupłych funduszów jego katedry. Po 23 latach zarządu djecezją um. 1440. 3) Jan II Tarnowski, h. Belina, dla czerwoności twarzy i pełnej tuszy ciała przezwany Kraska, dominikanin, wyjednał u kr. Kazimierza IV dla swej kapituły parafię chełmską r. 1456, a dla bpów Sawin i Skierbieszów, gdzie wystawił kościół dominikanom; um. 1462. 4) Paweł I z Grabowy, h. Powala, poświęcił się najprzód rzemiosłu wojennemu, a w bitwie pod Warną wzięty w jassyr, ślubował wstąpić do zakonu, co i spełnił po odzyskaniu wolności; ztąd to powołał go kr. Kazimierz IV na bpstwo chełmskie. Przeniósł katedrę do Hrubieszowa i dobrze rządząc djecezją
