kollekcji soborów tekst Rustyka poprawiony został według greckiego, a ztąd przedruk w Concilior. collectio regia. Różnice między versio antiqua, poprawkami Rustyka i tekstu z rzymskiej kolekcji soborów, wynotował Baluzius (Nova conc. coll.), a rezultaty tego porównania wydał Hardouin (op. c.), mniej ściśle Mansi. Do akt tegoż soboru należy tak zwany Codex encyclicus, zbiór 41 listów, od synodów prowincjonalnych wschodnich do Marcjana ces., w obronie soboru chalc., przeciw eutychjanom. Za wstęp do tegoż Cod. enc. służą 2 listy Marcjana, 1 Pulcherji ces. i 1 Juwenalisa patr. jeroz. Szczegółową historję tego soboru ob. Hefele op. c. § 181—208 i dzieła przez tegoż przywiedzione w § 186. X. W. K.
Chaldejczycy (Chaldaei). Chaldejczykami nazywają grupę ludów aramejskich (syryjskich), osiadłych na wschód Eufratu, w Babilonji, Mezopotamji i Asyrji. Nazywają się z tego powodu Syryjczykami wschodnimi, w stosunku do Aramejczyków (ob. Aram.), zamieszkałych z tej strony Eufratu; także Assyryjczykami, może dla tego, że cala ta ziemia na wschód Eufratu stanowiła monarchję Assyryjską (ob.); albo tylko Syryjczykami, a ich sąsiedzi na zachód Eufratu Aramejczykami; przez tych zaś ostatnich Chaldejczycy nazywani są wschodnimi [1]). Pliniusz (Hist. nat. VI 30) nazywa Babilon chaldaicarum gentium caput; a Ptolemeusz (Geogr. V 20) i Strabo (Rer. geogr. XVI s. 739, 767) Chaldeę mieszczą w północno-zachodniej stronie Arabji, t. j. tam, gdzie Babilonja (ob.). Ksenofont zna Karduchów, Chalybów i Chaldejczyków (Καρδούχοι, Χὰλιβες, Χαλδαίοι): jedni z nich mieszkali w górach karduchskich, w sąsiedztwie Armenji, za Tygrem, więc obok Asyrji (ob.) ściśle wziętej; drudzy [2]) w Poncie około Trebizondy. Może tam były ich pierwotne siedziby, a prędzej osady późniejsze. Chaldejczycy bowiem, którzy rabowali trzody Joba (1, 17), mieszkańca Arabji, nie mogli być inaczej jego sąsiadami, tylko gdy mieszkali w Babilonji (północno-wschod. stronie od Arabji). Również, gdy Abraham opuszczał Chaldejczyków (ob. Ur), mieszkał z tej strony Tygru, nie w Poncie. Można zatém twierdzić, że Babilonja była najdawniejszém siedliskiem Chaldejczyków. W Biblji Chaldejczycy nazywają się Kasdim, a na pomnikach klinopismiennych znajdują się Kaldim. Że zaś litery l i s w assyryjskiej mowie często się używają jedna za drugą, z tego powodu Kaldim i Kasdim są jedno i to samo. Nie wiadomo z pewnością, co przez Kaldim oznaczają rzeczone pomniki: prawdopodobnie jednak mieszkańców Babilonji, bo Kaldi znaczy tam krainę rozciągającą się „do morza“ (odnogi Perskiej), jaką właśnie była Babilonja w monarchji Asyryjskiej. Ob. Schrader, Die Keilinschr. s. 43. Chaldejczycy Ksenofonta byli ludem
- ↑ Sozomen (Hist. eccl. VI 33 et pass.) kładzie Syryjczyków obok Persów (Persas Syris finitimos), więc przez Syryjczyków rozumie Asyryjczyków, Partów i Babilończyków. Podobnież św. Hieronim (Comment. in Isai. 20): quos veteres Assyrios, nunc vocamus Syros; Ś. Justyn (Apolog I): qui a barbaris Assyrii, a Graecis Syri appellantur. Tak samo mówi Herodot (Historiar. l. 7 c. 63). Hyginus (Fab. 275) o Semiramidzie rozpowiada, że in Syria Babylonem condidit. Tacjana (ob.), który siebie nazywa assyryjczykiem, inni pisarze nazywają syryjczykiem; i t. d. Ob. Khayyath, Syri orientales seu Chaldaei, Romae 1870 s. 140.
- ↑ Ci nazywali się Chalybes, lecz Strabo (l. 12 s. 549. cf. l. 16 s. 739, 767) mówi: qui nunc Chaldaei, olim Chalybes vocabantur.
