Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 209.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
197
Cerda. — Cerdo.

przez Antoniego Nebrisseńskiego i pod jego imieniem wciąż wychodzące, de la Cerda poprawił do niepoznania i r. 1613 otrzymał przywilej, aby we wszystkich szkołach hiszpańskich tej Gramatyki się trzymano. Opracował także nowe wydanie Ambrosii Calepini Dictionarium, Lugduni 1647 2 v. f. — 2. Melchior, filolog i jezuita, † 1615, przez 41 lat był profesorem w Kordubie i Sewilli. Wydał: Apparatus latini sermonis (Hispali 1598); Campus eloquentiae, in causis, enumeratione partium, genere etc., Lugd. 1614. — 3. Józef, benedyktyn, wykładał Summę ś. Tomasza w Salamance; bp almeryjski 1637 r., potém (od 1640) przeniesiony do Beja (Pace v. Pax Julia, w Alentejo, w Portugalji), † 1645; autor dzieł: De Maria et Verbo Incarnato, ubi et de S. Josepho ac de utroque Joanne, Almeriae 1640 f.; Maria effigies et revelatio Trinitatis et attributor. Dei, Matriti 1640, Lugduni 1662 f.; In Judith historiam commentarius literalis et moralis, 1641 f. 2 v. — 4. Tomasz, jezuita, ur. 22 Gr. 1715 roku w Tarragonie, wysłany do Marsylji dla kształcenia się w matematyce pod o. Pezenas, po powrocie wykładał ten przedmiot w szkole wojskowej w Barcelonie. Wygnany wraz z innymi z kraju, † w Forli, w Marcu 1791 r. Wydał: Jesuiticae philosophiae theses, contentiosam et experimentalem philosophandi methodum complectentes, Cervariae Lacetanor 1753, i po hiszpańsku zasady arytmetyki, jeometrji, algebry, artylerji.

Cerdo, nauczyciel Marcjona (ob.), ur. w Syrji, żył za czasów Antonina Pobożnego, do Rzymu przybył za pontyfikatu Hygina Papieża († 142). Jakkolwiek zamiarem jego było wprowadzić do Rzymu gnostycyzm, umiał jednak pokrywać się maską prawowierności. Skoro wykryto jego błędne pojęcia, wyrzekł się ich i pokutował, lecz nie na długo, bo znowu do nich powrócił. Uprzedzając wyrok władzy kościelnej, sam się wyłączył ze społeczności wiernych (Irenaeus, l. 3 c. 4, adv. Haeres. Theodoretus, Fab. Haeret. l. 1 c. 24). Co się tyczy treści jego nauki, według jednozgodnego świadectwa św. Ireneusza (l. I c. 27) i Teodoreta (l. c.), rozróżniał on Boga dobrego od Boga sprawiedliwego. Pierwszy, podług niego, był ojcem Chrystusa, nie znano go wcale aż do przyjścia Zbawiciela; drugi, t. j. sprawiedliwy, stworzył świat widzialny, dał prawo przez Mojżesza i objawił się ludowi izraelskiemu przez proroków Starego Zakonu. Św. Epifanjusz (Haeres 41) i Tertuljan (C. 51 de praescript. haeret.) inaczej przedstawiają tę naukę, bo nadają demiurgowi Cerdona charakter istoty złośliwej, srogiej (πονηρός, saevus), ale pochodzi to ztąd, że biorą za jedno zasady ucznia (Marcjona) z zasadami nauczyciela (Cerdona); gdy przeciwnie w pismach ś. Ireneusza i Teodoreta pokazuje się jasno znajomość tak podobieństwa jak i różnicy obu systematów. Jeden i drugi twierdzą wyraźnie, że Marcjon posunął bezbożność swego systematu do ostateczności: gdy bowiem C. jeszcze uznaje w Stwórcy sprawiedliwość, tamten wystawia go jako istotę złą, jako nieprzyjaciela pokoju i zmiennego w postępowaniu. Że C. oprócz Boga dobrego przypuszczał jeszcze innego Boga sprawiedliwego, który był początkiem wszech rzeczy, dowodzi tego nazwa Boga, jaką nadaje demiurgowi, według świadectwa ś. Ireneusza. Nadto, ś. Epifanjusz i Tertuljan (op. cit.) mówią wyraźnie, że uznawał dwa początki wszech rzeczy (initia duo, id est duos Deos), t. j. Boga dobrego i demiurga. Na co naprowadzają również słowa Teodoreta (c. 24): „Marcjon, posuwając