centego II z roku 1143, obowiązku tego nie należało poruczać świeckim. W greckich klasztorach po mianowaniu otrzymywał cellarius benedykcję, której ryt zachował Joann. Morinus, Commentarius de sacris ecclesiae ordinationibus, Antw. 1695 p. 95.
Celsus, filozof epikurejski, żył w II w. za Adrjana i Antoninów. Znany ze swego przeciwko judaizmowi i chrystjanizmowi skierowanego pisma λογος αληθης (sermo verus), prawdziwe słowo, którego treść i niektóre ustępy znamy tylko z Orygenesa (Contra Celsum). Z ustępów tych wnosićby należało, że C. był platonikiem, albo że był inną osobą od filozofa epikurejczyka, bo wierzy w istotę najwyższą, która świat utworzyła z gotowej już materji. Ale choć niepewną jest jego nauka filozoficzna, znana za to i wyraźna jego nienawiść chrystjanizmu. Zawzięty ten wróg Chrystusa uważa jego dzieło za oszustwo, a cuda za sztuki czarnoksięzkie. Pomimo całej jednak nienawiści, z jaką zwalcza on chrystjanizm, pomimo niedorzeczności i bluźnierstw, jakie w swojém zaślepieniu wypowiada, podaje wszelako mimowoli niektóre ważne dowody na rzecz prawdziwości cudów Chrystusa, autentyczności Pisma św. i wyznawanych w Kościele prawd wiary. Cf. Fenger, De Celso epicureo, Hann. 1828; Philippi, De Celsi philosophandi genere, Berl. 1856; Zeitschr. f. Philos. u. kath. Theologie, Bonn. 21 zesz. N.
Cenobici, Coenobitae, κοινοβὶται, t. j. asceci wspólnie żyjący w cenobjach (κοινόβιον, klasztor, choć etymologicznie wyraz ten ostatni wyraża inne pojęcie, a mianowicie mieszkanie zamknięte, claustrum), pod kierunkiem przełożonego. Tak anachoreci (ob.) jak cenobici nazywali się mnichami (ob.); lecz np. sarabaitom czyli remobotom (ob.), choć także żyli wspólnie, honorowej tej nazwy nie dawano, gdyż, z powodu swego włóczęgostwa, złe mieli imię (cf. Cassiani, Collationes PP. l. 18 c. 17). S. Hieronim pierwszeństwo oddawał początkowo życiu anachorety, gdy było ono już owocem życia klasztornego, i gdy mu się oddawał człowiek we wszystkich cnotach wyćwiczony; później jednak, mając na uwadze słabość ludzką, życie wspólne uważał za zbawienniejsze. S. Bazyli (Reg. fus. expos. interrog. 7) życie wspólne przekłada nad pustelnicze dla tego, że pustelnicy popadali niekiedy w grube nawet błędy, gdy nie mieli nikogo, ktoby ich wczas przestrzegł i z upadku powstać pomógł. W życiu zaś wspólnem wspiera jeden drugiego. Pierwsi cenobici żyli w różnych klasztorach nie podług wspólnej we wszystkich klasztorach reguły, ale pod kierunkiem swego opata (Regul. S. Benedicti c. 1. sub regula vel abbate, t. j. podług reguły branej z żywego wzoru i przepisów opata). S. Antoni dał podstawę do życia cenobickiego, że założył sam kilka cenobjów (laury), jak w Phaium (dziś hospicjum franciszkańskie), w Pispir, Nascalon. A jakkolwiek uczniowie świętego w cenobjach tych nie pod jednym żyli dachem, wszelako zgromadzali się czasami na wspólne ćwiczenia duchowne (Rosweid, Vitae Patrum p. 503) i św. Antoni jadał z nimi niekiedy, aby tém swobodniej mógł porozmawiać o boskich i ludzkich rzeczach. Zasługa wszelako zaprowadzenia regularnego życia wspólnego należy się św. Pachomiuszowi (ob). N.
Centonarii (Poëtae), od cento, gr. κέντρων, kilimek, rodzaj nakrycia łatanego, zeszytego z różnokolorowych szmatek; przenośnie: rodzaj nie poezji, a raczej sztuki poetyckiej, której poeta treść swoją ubiera formami poetycznemi drugiego poety. Cento zatém jest jakby mozajką
