III zmuszony schronić się do Włoch, † 1790 r. w Bolonji. Tłumaczył klasyków na język kastylski, opisywał historję literatury meksykańskiej i żywoty niektórych świątobliwych jezuitów amerykańskich: Józefa Campoi, Franciszka Clavijero i Franciszka Alegre (Ferrara 1782—1787). — 6. Krzysztof (Christophorus) de C., jezuita, hiszpan, rodem z Ocan, ur. 1551 r., † 11 Grud. 1615 w Madrycie. W Alkali i Salamance wykładał Pismo św. Napisał: Historia Deiparae Virginis.. vett. Patrum testimoniis comprobata, Compluti 1605 (także p. t. Rosetum Marianum, Colon. 1634 i Viridarium Marianum, Colon. 1649). Commentariorum in Jeremiae Prophetias, Lamentationes et Baruch libri VI (Paris 1609; ed. nova aucta, Moguntiae 1616 f.), dotąd wysoko cenione. In Sapientiam Salomonis brevis et dilucidus commentarius, Lugduni 1613 4-o. Commentarior. in XII prophetas libri XII, cum paraphrasi, Lugd. 1615, Antverp. 1619 f.; we wstępie (Isagoge) tego dzieła dobry traktat o wszelkiego rodzaju proroctwach. — O innych tegoż nazwiska teologach, ob. De Backer, Bibl. des écriv. d. l. comp. de J. 2-e ed. X. W. K.
Castro-Palao, Ferdynand, hiszpan, jeden ze sławniejszych teologów. Do jezuitów wstąpił w r. 1596, mając lat 15. Wykładał najprzód filozofję w Valladolid, potém teologję w Kompostelli i Salamance; um. będąc rektorem kolegjum w Medina, 1 Grud. 1633 r. Na prelekcje jego nadzwyczajna liczba słuchaczy zawsze się zbierała. Teologja moralna przez niego napisana, mieści się w dziele p. t. Operis moralis de virtutibus et vitiis contrariis, in varios tractatus de Conscientia, de Peccatis, de Legibus, de Fide, Spe et Charitate, distributi, partes 7, Lugduni 1631 7 v. f. (przedruk. kilkakrotnie). C. należy do probabilistów. Św. Alfons Lig. (Dissert. scholast. moral., Neap. 1755), liczy go do autorów moralnych klasycznych. X. W. K.
Castrum doloris, Tumulus, Feretrum, albo Lectica, v. Lectus mortuorum, tak się nazywa katafalk (ob.), to jest wzniesienie przyrządzone do wystawiania na niém trumien, zwłaszcza z ciałami zmarłych. W rozumieniu jednak u nas powszechném, Castrum doloris jest to kondukt, czyli absolucja, albo ostatnie modły, w kościele przed wyprowadzeniem zeń ciała zmarłego, odprawiane wspaniale przez biskupa, w asystencji czterech innych mitratów, lub, w ich braku, w asystencji czterech prałatów. Nie samym jednak biskupom służy: odprawiają je bowiem prałaci i kanonicy, w asystencji innych kapłanów, godność jaką i wyższe znaczenie w kościele mających. W tym celu, po skończeniu Mszy św. za zmarłego i wypowiedzeniu mowy żałobnej, jeśli być miała, czterej asystenci w zakrystji przybierają się w szaty swoim stopniom służące, tudzież w czarne kapy i birety (lub mitry, gdy ich używać im wolno) i z celebransem idą do katafalka, poprzedzeni odpowiednią asystą. Około katafalka siadają w ten sposób, iż najniższej godności prałat lub kanonik siada w rogu u prawej nogi, drugi w przekątnię u lewego ramienia, trzeci u nogi lewej, a czwarty, najstarszy godnością, od strony prawego ramienia; subdjakon z krzyżem staje u nóg, celebrujący zaś siada u głowy zmarłego. Modły rozpoczyna celebrans, przez odśpiewanie zwykłego „Non intres“, po którém z officium defunctorum kler śpiewa responsorium „Subvenite“. Tymczasem asysta, służąca celebransowi, pod koniec responsorium przychodzi do najgodniejszego w dostojeństwie prałata, który, po odśpiewaniu przez kantorów i chór „Kyrie eleyson“, intonuje „Pater noster“, w czasie czego zwykle mużyka
