wagę nad przeciwnikiem. Z dzieł Carlstadt’a znaczniejsze są: 370 Apologeticae conclusiones (wcześniejsze niż „Asterisci“ Lutra); Von der Uneinigkeit der Lutheraner; Von der Einigkeit der Sacramentirer. Zresztą zostawił wiele pism polemicznych i traktatów o Najśw. Sakramencie i korespondencję z Schwenkfeld’em i Krautwald’em. O C. pisali, oprócz Lutra (w listach), Bucera (Grund u. Ursach etc.) i Capiton’a (sąd o sporze Lutra i C.), Füssli, Lebensgeschichte Andreas Bodenstein v. C., Frankf. 1776; Göbel, Andreas Bodenstein v. C., w Ullmann’a, Studien u. Kritiken, 1841 1 zeszyt, 1842 2 zesz., 1843 3 z.; J. J. Mayer, Dissert. de Carlostadio, Gryph. 1708. (Haas).
Carnesecchi Piotr, florentczyk, biegły w literaturze greckiej i łacińskiéj, mówca i poeta. Przyjaciel Medyceuszów, którzy go protegowali zarówno we Florencji, jak we Francji i w Rzymie. Juljan Medyceusz, zostawszy Papieżem (Klemens VII), mianował go protonotarjuszem apostolskim i swoim sekretarzem. Na tej posadzie C. nie zaniedbał zająć kilku opactw i różnych prebend. Polecał go Papież Karolowi V w liście z d. 27 Cz. 1531 r., mianując go obywatelem florenckim, najgodniejszym zaufania, mężem szczególnej skromności i sobie najmilszym. C. zostawał w korespondencji z wielu naówczas głośnymi ludźmi: z Piotrem Vergerio, ministrem Granvellem, z Pawłem Jovius; a między innymi także znosił się i z jawnymi heretykami, jak Ochin, Vermigli, Baltazar Altieri i t. d. Pisząc do protestantów, ów niby przyjaciel papiezki, nazywał ich braćmi, pobożnymi, niewinnymi, wybrańcami Boga; posyłał im pieniądze; naganiał jednemu szlachcicowi protestanckiemu, że w godzinę śmierci uczynił wyznanie wiary katolickiej, pochwalał zaś Piotra Waldes, że w błędach wytrwał do śmierci. Przebywając we Francji, utrzymywał stosunki osobiste z wielu heretykami, swojego stanowiska i mienia używał na osłabienie władzy papiezkiej, jak niemniej występował przeciw zakonom. Za Pawła III 1546 r. inkwizycja przyzwała go do Rzymu: zdołał jednakże wykrętnie oczyścić się z zarzutów. Inkwizycja atoli nie przestała go niepokoić za powrotem do Francji, gdzie na nowo zbyt jawnie okazywał się zwolennikiem błędów heretyckich. Opieka tylko królowej Katarzyny pomogła mu do ucieczki przed surowym wyrokiem. Powróciwszy do Włoch, osiadł w Wenecji, gdzie otwarcie okazywał się zwolennikiem nowych wyobrażeń. R. 1557 Paweł IV kazał mu się stawić w Rzymie, ale Carnesecchi, popierany przez księcia Kozmasa, jako jego ajent bacznie śledzący za wszystkiemi sprawami w Wenecji, nie usłuchał Papieża, czém ściągnął na siebie ekskomunikę. Za Piusa IV 1561 r. pojechał do Rzymu, gdzie, po świetnej obronie, został uniewinniony. Szczególnie zaś przyszło mu w pomoc spalenie się wówczas (po śmierci Pawła IV) wielkiej części archiwów inkwizycyjnych. Gdy jednak ciągle błędy rozsiewał, na wezwanie Piusa V, książę Kozmas przysłał C. do Rzymu; tym razem uznano go za winnego herezji. Sam też nie chciał bynajmniej swych błędów odwołać i do ostatniej chwili przy nich obstawał. W skutek tego został, po degradacji z kapłaństwa, wydany w ręce trybunału świeckiego, który go skazał na śmierć, przez ucięcie głowy, 1567 r. we Wrześniu. Ważniejsze jego błędy były następujące: usprawiedliwienie jest dziełem tylko wiary; nie są potrzebne do zbawienia dobre uczynki, chociaż wyjednają człowiekowi w dniu zmartwychwstania wyższy stopień chwały. Z natury mamy wolną wolę tylko do złego. Bez łaski skutecznej, bez wiary i nadziei nadobfitej
