Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 076.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
64
Bus. — Buss.

wielkie zasługi położył także w sprawie założenia klasztoru urszulinek w Tuluzie. (Fehr). J. N.

Büsching Antoni Fryderyk, ur. 1724 r., um. 1793, professor filozofji w Getyndze, później pastor parafji protestanckiej św. Piotra w Petersburgu, nakoniec dyrektor gimnazjum w Berlinie, znany z rozmaitych prac naukowych, autor jeografji powszechnej: Allgemeine Erdbeschreibung (10 t. w Hamb. 1800—1803). Wydał między innemi dzieło dotyczące dziejów kościoła ewangelickiego w Polsce: Neueste Geschichle der evangelischen beyder Confessionen in Königreich Polen und Grossherzogthum Litauen von 1768 bis 1783, nebst der besondern Geschichte der evangelisch-lutherischen Gemeine zu Warschau, Halle 1784. W. Ch.

Busembaum Herman, teolog, ur. 1600 r. w Nottelen, w Westfalji, w 19 roku życia wstąpił do jezuitów i w szkołach ich wykładał filozofję, teologję scholastyczną i moralną, † 1668 r. jako rektor kolegjum w Münster. Najwięcej sławy zjednał mu podręcznik teologji moralnej, p. t. Medulla theologiae moralis facili ac perspicua methodo resolvens casus conscientiae, ex variis probatisque authoribus concinnata (1-e wyd. 1650, według innych 1645 r., ostatnie, Tornaci 1848, 2 v. 16-o), liczący kilkadziesiąt wydań, znacznie powiększony przez O. Klaudjusza Lacroix (ob.) i św. Alfonsa Liguori (Medulla theol. mor. R. P. Hermani Busembaum cum adnotationibus per R. P. D. Alphonsum de Ligorio... adjunctis, Neapoli 1748, 4-o). Wielkiego też rozgłosu nabył w obozie nieprzyjacioł Kościoła. Ponieważ w wydaniach Medullae dodawane są zwykle propozycje teologiczne przez Papieży: Aleksandra VII, Innocentego XI i Aleksandra VIII potępione i często w tekście umieszczane (w innych wydaniach są na końcu, w osobnym dodatku), z tego powodu niektórzy pisarze zdania te, w oderwaniu wzięte, udawali za zdania samego Busembauma i brali ztąd pohop do czernienia jezuitów i ich teologji. Pospoliciej zaś przypisują mu aprobowanie zbrodni królobójstwa. Parlamenty francuzkie pod tym pozorem skazywały Medullę i jej apologje na stos (1757 i 1758). Tymczasem miejsce owo oskarżane tak surowo (Medulla l. 3 p. I tract. 4 c. 1 dub. 3.) mówi wcale o czém inném, bo tylko w ogóle o obronie własnego życia, w obec prostego napastnika, i tylko złośliwe naciąganie może go do królobójstwa stosować. Busembaum uczy tu tylko tego, co wszyscy teologowie, gdy mówią o obronie własnego życia w razie napaści. Ob. Zabójstwo. Cf. De Backer, Biblioth. des écriv. d. l. comp. d. J. Jos. Hartzheim, Biblioth. Colon. p. 132. Riffel, Aufhebung des Jesuitenordens. Harenberg, Pragm. Gesch. d. Ordens der Jesuiten p. 115. X. W. K.

Buss Franciszek Józef, znakomity publicysta katolicki, ur. 23 Marca 1803 r. w Zell, w Badeńskiém; uczył się w Freiburgu, Heidelbergu i Getyndze; pozyskał stopień doktora filozofji, medycyny i prawa; roku 1833 został professorem w Freiburgu; 1837 został posłem w drugiej izbie badeńskiej, gdzie wkrótce odznaczył się, jako jeden z najznakomitszych przywódców katolickiej części izby. R. 1848 wybrany posłem do niemieckiego zgromadzenia narodowego, należał do partji wielkoniemieckiej; w Paźd. t. r. został prezesem ogólnego zebrania stowarzyszeń piusowych (ob. Piusowe stow.) w Moguncji, a 1863 otrzymał szlachectwo austrjackie. Dzieła jego odznaczają się nauką i żywością przedstawienia rzeczy. Napisał: Historja i system nauki państwowej (Gesch. u. System der Staatswisenschaft, Karlsr. 1839, 3 t.). O wpływie chryst. na prawo