płana 1836; 1841 został proboszczem w Mikułowicach; był professorem historji kościelnej w akademji duchownej warszaw., aż do jej zniesienia r. 1867; obecnie przedmiot ten wykłada w semin. sandom. Oprócz mniejszych prac, pomieszczanych w Pamiętniku relig. moralnym, wydał: Historję Kościoła powszechnego Warsz. 1860—1866. t. 6; Historję Kościoła polskiego. Kraków 1873, t. 1 (ma być tomów 4).
Bull (Bullus) Jerzy, angielski teolog, sławny obroną nauki o Trójcy Św. Pochodził ze szlacheckiej rodziny, a ur. się 25 Marca 1634 r. w prowincji Somersett. Po otrzymaniu święceń, otrzymywał przez czas jakiś małe tylko i niedochodne probostwa, mimo to jednak oddawał się nauce namiętnie i sprzedał dziedzictwo po ojcu, aby tylko książki kupować. Wielka nauka, do jakiej doszedł, pozyskała mu wyższe i więcej dochodu dające kościelne urzędy, a 1686 r. od uniwersytetu oksfordzkiego tytuł doktora teologji. Nakoniec 1705 został biskupem St. Davis; um. w Lutym 1710. Był żarliwym obrońcą anglikańskiego kościoła, zarówno przeciw katolikom jak i prezbiterjanom. Główném jego dziełem jest Defensio fidei Nicaenae (Oxonii 1685), w którém z przednicejskich Ojców Kościoła wywodzi naukę o Trójcy Św. Bossuet w imieniu katolików przesłał mu podziękowanie za tę pracę. Inne jego dzieło: Harmonia apostolica, w którém dowodzi zgodności nauki Pawła i Jakóba o Łasce, właśni współwyznawcy Bulla obsypali zarzutami. Książki tej zwycięzko bronił w wielu późniejszych dodatkach. Wszystkie dzieła jego, pisane po łacinie, wyszły w Londynie 1703, w 1 t. in f. Defensio fidei Nicaenae wydał na nowo professor Zola w Pawji 1784 r., z dodatkami i uczonemi uwagami (Hefele).
Bulla. Pierwotnie wyraz ten oznaczał ozdobę metalową, kształtu kulistego, wewnątrz próżną (franc. boule), którą przyczepiano do odzieży ludzkiej, lub do rzędu na konie, wielbłądy i t. p., jak to dziś jeszcze ma miejsce u nas w stroju na konie, podczas jazdy sanną. W średnich wiekach bullami takowemi niejako plombowano reskrypta, przywileje i t. p. akty. Nie przykładano bowiem pieczęci na samym dyplomie (sigillum appositum), lecz przez niego przewlekano gruby sznurek, skręcony albo z wązkich tasiemek pargaminu, albo z nici jedwabnych, lub konopianych; następnie oba końce tak przewleczonego sznurka, przez wycięty umyślnie drobny otwór wprowadzano do wydrążonej półkuli metalowej, zalewano lakiem, czyli szczególniej do tego przyrządzanym woskiem (cera), a na wosku wyciskano pieczęć. Druga półkula, albo też płaska pokrywa, zawiaskami połączona z pierwszą, chroniła takową pieczęć od zatarcia. Tym sposobem pieczęć spoczywała w bulli i wisiała przy dyplomie (sigillum appensum). Ztąd poszło, że sama pieczęć, a następnie i to, co przy niej wisiało (sam dyplom), otrzymały nazwę bulli. Ztąd także zamiast signare, sigillare (pieczęcią opatrzyć), mówiono bullare; a zamiast litterae bullatae (dyplom pieczęcią opatrzony), mówiono bullae, lub bulla. Bulle, jako naczynia do przechowania pieczęci, miewały też kształt podługowaty, albo bywały podobne do płaskiej puszki; najczęściej bywały z ołowiu; puszkowate zaś pospolicie z żelaza, z miedzi lub t. p. Zamiast pieczęci woskowej w bulli robione pieczęcie podobne do dzisiejszych plomb, t. j. że oba końce sznurka przewleczonego przez dyplom wpuszczano w ołów, na którym wyciskała się pieczęć (litterae plumbatae, albo sub plumbo). Dziś w ten jeszcze sposób pieczętują się listy Stolicy Apostolskiej, zwane bullami.
