nym łaskami duchownemi. Pasek nadto ma przywodzić na pamięć wyższe myśli i wznosić dusze ku Bogu. Wyraża on trzema swemi węzłami: 1) trzy węzły duchowe, któremi Bóg przywiązał ludzi do siebie, węzeł natury, łaski i chwały; 2) węzeł łączący duszę z ciałem w człowieku; 3) węzeł połączenia się Bóstwa Syna Bożego z człowieczeństwem w Jezusie Chrystusie; 4) węzły Chrystusa w Męce, do której głównie odnosi się nasze zbawienie; 5) trzy węzły paska przypominają, że mamy obowiązki względem Boga, bliźnich i siebie; 6) iż biodra nasze, według Ewangelji (Luc. 12,35.), przepasane być winny, czyli, że należy namiętności ciała hamować; 7) jako paskiem szatę ściągamy, iżby się po ziemi nie wlokła, tak i duszę powściągać trzeba, aby się uczucia jej w ziemi nie kalały i t. p. W takiém pojęciu i rozumieniu, bractwo paska pożyteczne wydawać może owoce. Znajdujemy je dla tego u nas od pierwszych bractwa związków: zaraz r. 1597 podano do druku wiadomość o odpustach brackich; potem 1606 r. wyszła książka: „Bractwo chordy albo paska zakonu św. Franciszka;“ następnie kilka innych. Klaudjusz Rangoni, nuncjusz papiezki przy dworze Zygmunta III, d. 2 Czerw. 1603 r. pozwolił w uroczystości brackie odprawiać procesje z wystawieniem Najśw. Sakram., po wszystkich kościołach, gdzieby pasek zaprowadzono. Oprócz jednak franciszkańskich i bernardyńskich kościołów, zapewne nigdzie go więcej nie było, być może dla licznych u nas tego zakonu klasztorów i świątyń. — Br. św. Jana Nepomucena bywało najwięcej po kościołach bernardyńskich, a w ogóle klasztornych W Toruniu zaprowadzili je bernardyni 1736, ten rok bierze się za pierwszy istnienia bractwa w kraju naszym; potém r. 1753 w Koźminie także u bernardynów, w Kaliszu u św. Mikołaja i po innych kościołach. — Br. św. Józefa z Arymatei i Nikodema, z celem grzebania umarłych, zwłaszcza ubogich. W Wilnie założył je Jan Jachnowicz, jezuita, r. 1630, i wydał o tém książkę. — Br. św. Izydora oracza następujące członkom swoim przepisuje ustawy: znać główne prawdy wiary i tych drugich nauczać; nosić na sobie krzyżyk, który jest znakiem bractwa; modlić się za Papieża, biskupa, króla i pana swojego, także za nawrócenie grzeszników i członków stowarzyszenia żywych i umarłych; spowiadać się i kommunikować w dzień św. Izydora, Wojciecha, Urszuli, na Zielone Świątki i inne; szanować każdą zwierzchność i oddawać podatki; polecać się św. Izydorowi i naśladować jego cnoty; rano przed robotą zmówić pacierz i nie jadać bez przeżegnania się pierwej; chorych nawiedzać i smutnych cieszyć, oraz inne spełniać uczynki miłosierdzia; mieć w domu obrazy P. Jezusa, N. M. P. i świętych; nie cierpieć w domu swoim zgorszenia i grzechów; spełniać powinności kościelne. Inne jeszcze szczegóły podaje J. Łukaszewicz (Krótki opis histor. kośc. parochial., Poznań 1858 t. I p 51.) — Br. św. Katarzyny, około r. 1350 zaprowadzone na Pomeranji, z celem grzebania ciał zmarłych, które morze na brzeg wyrzucało. Br. św. Rocha, zaprowadzone przez Szczepana Wierzbowskiego, bisk. poznań., w kościele św. Krzyża warszawskim, od Stolicy Apost. potwierdzone i odpustami obdarzone. Nabożeństwo brackie obejmuje książka: „Pielgrzym niebieski Roch św.“, wydana w Warsz. 1705 i 1729 r. Przyjmuje za członków tylko ludzi dobrego prowadzenia, a dwakroć upomnianego, bez poprawy, z księgi swej wymazuje. Celem bractwa staranie o postęp w cnocie,
