i północych Niemiec. Dla utrwalenia swego dzieła, brakowało mu już tylko zaprowadzenia związku pomiędzy nowemi djecezjami, przez ustanowienie węzła metropolitalnego. Gdy niepokonane przeszkody nie pozwoliły obrać Kolonji na stolicę metropolitalną, B. zmuszonym się widział na taką stolicę wybrać Moguncję. B. był wówczas legatem papiezkim w Germamanji i Gallji, arcybiskupem Moguncji i prymasem całych Niemiec (747 r.). Utwierdziwszy dzieło swoje, zaprowadziwszy porządek w Bawarji, Frankonji, Hessji i Turyngji, namaściwszy w Soissons na króla Pepina, który po wstąpieniu brata Karlomana do klasztoru, objął rządy całego państwa i wielce popierał interesa Kościoła, B. złożył godność arcybiskupią w ręce ucznia swego Lullusa, w towarzystwie licznych zakonników udał się do Fryzji r. 753, i chociaż liczył 73 lat wieku, zawsze młody i silny duchem, obchodził ten kraj, jako prosty missjonarz, opowiadał słowo Boże, uczył, nawracał, udzielał św. Sakramenta i dotarł już do brzegów morza Północnego, do celu swych życzeń, gdy męczeństwem zakończył chwalebny swój zawód. Rozbiwszy namioty na polu blizko Dockum, gdzie miał bierzmować nowo nawróconych, napadnięty został przez bandę zawziętych pogan, pałających nienawiścią ku chrześcjanom, a przytém chciwych zdobyczy, i gdy, modląc się, trzymał księgę Ewangelji nad głową, odebrał cios śmiertelny; 52 towarzyszy jego poniosło z nim razem męczeństwo, 5 Czerwca 755 r. Ciało jego przeniesione najprzód do Utrechtu, potém do Moguncji, a w końcu, stosownie do jego życzenia, jakie kiedyś wyraził, z wielką uroczystością złożone zostało w Fuldzie. W tameczném opactwie aż dotąd pokazują egzemplarz Ewangelji, ręką Bonifacego przepisany. Następnego zaraz roku w Anglji na soborze, postanowiono rocznicę jego śmierci uroczyście obchodzić; Niemcy i Gallija wkrótce też poczęły czcić Bonifacego, jako świętego i męczennika. W wielu miejscach wzniesiono na jego cześć kaplice; a król Ludwik I 1835 r. w Monachjum wspaniałą bazylikę, poświęconą 1850 r., i, wraz z klasztorem, oddaną benedyktynom. Na obrazach dają mu książkę mieczem przebitą. Z dzieł św. Bon. (Opera s. Bonifacii, ed. Giles, Londini 1844, 7-o 2 v., i ap. Migne, Patrol, lat. curs, Paris 1850 t. 89-ty) mamy: a) Poenitentiale, ważny pomnik do dziejów Kościoła w VIII w., pierwszy raz w całości wydał Binterim (w Caroli Blasci Dissertatio, in qua ostenditur diaconis nunquam fuisse permissum administrare Sacr. Poenitentiae, Mogunt. 1822, s. 140... w Denkwürdigkeiten d. chr. Kirche t. V cz. III s. 430...); b) Epistolae, ed. primum per Nicol Serarium, Mogunt. 1605, 4-o, — ordine chronologico dispositae notisq. et variis lectionib. illustratae a Steph. Al. Wurdtwein, Moguntiae 1789, 4-o. Z tego ostatniego wyd. przełożone na niemiec. (Des Apost. der Deutschen Winfried Bonifazius sämmtl. Briefe übers. von Dr Wiss, Fulda 1842 8-o), lecz tylko te, które sam św. Bonifacy pisał, bez odpowiedzi innych osób, a przeto niezrozumiałe. Aczkolwiek Würdtwein wiele uczynił pod względem chronologicznego uporządkowania listów św. Bonifacego, jednakże ma jeszcze niedokładności (Cf. Pertz, Arcbiv f. d. ält deutsch. Geschichtskde, III 170...). c) Akrostychy o cnotach i występkach p. t.Enigmata Bonifatii Episcopi quae misit sorori suae, wydał C. P. Bock, w Freiburger Diöcesan-Archiv t. III s. 221... (Freib, 1868), ze szczegółową rozprawą. Zostawił także święty Bonifacy d) Kazania, które się znajdują w dziele D. Martena i D. Duranda, Collectio amplissima,
