skać pogan łagodnością. Zrazu przyjęty został łaskawie, lecz później poganie zmówili się przeciw niemu i chcieli go spalić w kościele, lub też utopić w Dźwinie. Dowiedziawszy się o tém, Bartold uciekł na łodzi do niższej Saksonji, gdzie, idąc za duchem owoczesnym, głosił przeciwko Inflantom krucjatę. W czasie pobytu swego w Saksonji, r. 1197 konsekrował pierwszy kościół w Hejfede, pomiędzy Hanowerem a Hildesheimem (ob. Dokument oryginalny u Grubera Orig. Livon. p. 204). Nie można przypuszczać, z powodu krótkiego pobytu Bartolda za granicami Inflant i małej wiadomości w owym czasie o tym kraju, aby Papież brał udział w krucjacie inflanckiej; ale to jest rzeczą niezawodną, że arcybiskup bremeński dał pomoc Bartoldowi i wyznaczył mu 20 marek srebrnych rocznego zasiłku. Bartold, w towarzystwie wielu duchownych i licznego wojska, wkroczył r. 1198 do Inflant pod Holmem, lecz Inflantczycy nie chcieli przyjąć wiary chrześcjańskiej. Wtedy Bartold odpłynął do Rygi, naradzając się, co ma czynić. Poganie pospieszyli za nim, żądali od niego, aby ograniczył się na nawróconych już Inflantczykach, i prosili o zawieszenie broni, w zamiarze zgromadzenia sił zbrojnych i stawienia oporu. Pomimo zawartego rozejmu, poganie napadli na żołnierzy niemieckich i wielu zamordowali. Przyszło do walki: Inflantczycy porażeni, zaczęli uciekać. Biskup, ścigając uciekających, został przez nich obsaczony i zabity 20 Lipca 1198 r. Ciało Bartolda pochowano w Ykeskola, a przez jego następcę przeniesione zostało do Rygi. Śmierć Bartolda zapewniła trjumf wierze chrześcjańskiej w tym kraju. Inflantczycy zawarli pokój z Niemcami i tegoż samego dnia ochrzczono 50 pogan w Kirholmie, a nazajutrz 100 w Ykeskola. Chrześcjanie posłali do Bremy, z prośbą o nowego biskupa, i pod następcą Bartolda, Albertem z Apeldern, przy pomocy rycerskiego zakonu kawalerów mieczowych, nawrócenie Inflant zostało dokonaném (Cf. Origines Livoniae sacrae et civiles e cod. ms. recensuit Joann. Dan. Gruber, Francf. et Lips. 1740, i Fr. C. Gadebusch, Livländische Jahrbücher, Riga 1589). (Seiters). J.
Bartold Karol, jezuita, professor akad. wileńskiej, wydał: Imagines principum regumque Poloniae, Brunsb. 1721, a później 1740 w Warszawie. Sentencji dosyć, historycznej wartości żadnej.
Bartoli Daniel, uczony jezuita włoski i sławny kaznodzieja, ur. 1608, † 1685. Pisał wiele, znaczniejsze jego prace są: Istoria delia compagnia di Gesu (6 v. in fol. Rzym 1650—1673). Życiorys św. Ignacego z tej historji, oddzielnie kilkakrotnie był drukowany. Dzieło to na język łaciński tłumaczył ks. Giannini, Lyon, od r. 1666 i n. Della vita del B. Stanislao Kostka (Rzym 1670), tłum. na język polski przez Wojc. Tylkowskiego 1674. Wszystkie dzieła Bartolego, z wyjątkiem Historji jezuitów, wydano w Wenecji 1717 r., 3 t. in 4-o, a we Florencji 1829—37, w 50 tomach in 12-o. Dzieła te cenione są tak dla treści swojej jak i dla czystości języka. Włosi uważają Bartolego za jednego z pierwszych swoich pisarzy. N.
Bartolomici. I. Mnisi ormjańscy w Genui. Z powodu prześladowania chrześcjan przez panujących egipskich, wielu Ormjan opuszczało kraj i przenosiło się do Europy; tym sposobem 1307 r. przybyli do Genui Bazyljanie z klasztoru Monte Nigro. Otrzymawszy dom, zaczęli budować kościół poświęcony N. Pannie i św. Bartłomiejowi, zkąd otrzymali nazwę Bartolomitów. Ojciec Marcin był ich przełożony. Nie długo
