żych, których ten Papież, czując bliski swój koniec, uważał za dobrych po sobie następców. Wiele jest bjografji św. Anzelma: jedna z nich, którą ułożył jego spowiednik Baldus, znajduje się u Bollandystów pod 18 Marca; drugą wydał Wadding, a trzecią Andrzej Rota, p. t. Notizie istoriche di S. Anselmo, w Weronie 1733. Ta ostatnia bjografja zawiera w sobie dwie modlitwy, ułożone przez św. Anzelma, gdzieindziej niedrukowane: 1-o Oratio ad consolationem dominae comitissae Mathildis i 2-o Oratio ad Corpus Christi, quam dicta domina dicebat, quando communicare volebat. (Hefele). J.
Apellacja ab abusu. Tak we Francji nazywano odwołanie się od wyroków biskupów, officjałów i innych przełożonych kościelnych, oraz od wyroków synodów prowincjonalnych i narodowych do władzy świeckiej, celem otrzymania zmiany lub uchylenia tychże wyroków. Prawo dopuszczające takie apellacje i silnie bronione przez gallikanów parlamentarnych, według ich kanonistów, sięga początkiem swoim XIV wieku. Sprzeciwia się ono duchowi Kościoła, sprzyja nieposłuszeństwu, miesza porządek kościelny i dla tego też w sprzeczności jest z kanonami, pod surowemi karami zakazującemi takiego odwoływania się (Can. Bene quidem, dist. 96. Cap. Qualiter, De judiciis. Const. Martini V Ad reprimendas insolentias. Bulla Coenae Domini). Napoleon I apellację ab abusu utrzymał i w artykułach organicznych wyliczył wypadki, w których ona ma miéć miejsce, jako to: uzurpacja i nadużycie władzy; przestąpienie praw i przepisów rzeczypospolitej; przestąpienie prawideł uświęconych kanonami, we Francji przyjętemi; zamach na swobody, wolności i zwyczaje kościoła gallikańskiego, oraz wszelki zamiar i czyn, który w spełnianiu obowiązków religijnych, mógłby zaczepiać honor obywateli, samowolnie niepokoić ich sumienie, wyradzać się przeciwko nim w ucisk, w zniewagę, lub publiczne zgorszenie. Z tych powodów wolno było każdemu założyć rekurs, od wyroku lub rozporządzenia władzy duchownej, do rady stanu. Przeciwko prawu temu reklamowała Stolica Apostolska, lecz nie zostało odwołane aż do r. 1817, w którym zniósł je wówczas zawarty konkordat z królem francuzkim. X. A. S.
Apellacja od Papieża do soboru. Heretycy często, będąc przez Papieża potępionymi za rozsiewane błędy, zakładali apellację do przyszłego soboru powszechnego. Pius II zabronił takich apellacji, pod karą klątwy, bullą z d. 18 Stycz. 1459 r. Pomimo takiego zakazu, teologowie niektórzy i kanoniści, trzymający się dawniej nauki błędnej o wyższości soboru nad Papieża, w teorji apellacje takie popierali. Ostatni sobór watykański dekretem o niemylności, na III sessji zapadłym, ostatecznie koniec wszelkiej w tym względzie wątpliwości położył. X. A. S.
Apelles i Apellici. Apelles był najgłośniejszym uczniem gnostyka Marcjona; mieszkał i nauczał przez długi czas w Rzymie, około półowy II w., następnie przebywał jakiś czas w Aleksandrji, tam poznał gnozę egipską i wówczas porzucił naukę Marcjona, a wystąpił z własnym systemem, dosyć podobnym do nauki Walentyna. Starał się głównie, jak Walentyn, wydobyć się z dualizmu. Stwórca świata czyli Demiurg jest i u niego Eonem niższym; ale ten Eon działa pod wpływem Eona wyższego, Sotera albo Zbawiciela, od którego bierze myśli Boże, mające się urzeczywistnić w stworzeniu. Dusze uważa on za istoty wyższe, lecz, skutkiem ich żądz zmysłowych, uwięzione w ciałach materjalnych. Skoro Demiurg spostrzegł, że świat, który on był stworzył według myśli Bożych,
