Styl urywkowy proroka, a bardziej jeszcze nieład, w jakim przepisy jego są umieszczone w Koranie, zrodziły mnóstwo wątpliwości, kiedy chciano wytłumaczyć i zastosować jego naukę i jego prawa. Ponieważ Aischa żyła w najściślejszych stosunkach z prorokiem, ją tedy zapytywano ze wszystkich stron o znaczenie słów jego, o przyczyny niektórych praw, o objaśnienia pod względem moralnym, prawnym i liturgicznym. Wykłady i zdania Aischy zbierano starannie, i one utworzyły główną część Sunny, czyli nauki tradycjonalnej, a Aischa otrzymała nazwę Nabia, to jest prorokini, jaką już jej dał był ojciec Abubeker. Nazwę tę wzięła nie jako żona Mahometa, ale jako prawdziwa prorokini, będąc tłumaczem autentycznym słów Mahometa i zarazem dopełnicielką jego nauki. Radzono się jej także o ścisłe znaczenie nauki innych towarzyszy Mahometa, i ztąd nazywano ją Siddika, to jest prawdomówną, oraz matką wierzących. Czynny jej wpływ na sprawy polityczne nie należy do rzeczy naszej. Umarła w roku hegiry 58 (a 678 po Jezusie Chrystusie), w Medynie, w 65 roku życia. (Wetzer) X. M. G.
Aix (djecezja), Aquae Sextiae. Aix było stolicą Prowancji, zanim Marsylja miejsce jego zajęła. Jako stolica biskupia, Aix sięga pierwszych wieków ery chrześcjańskiej; pierwszym biskupem był tu św. Maxymin z Marsylji, uczeń i towarzysz św. Łazarza. Pasterz djecezji nosi dziś tytuł arcybiskupa Aix, Arles i Embrun; te dwie ostatnie djecezje zostały wcielone do djecezji Aix r. 1801. Metropolita Aix ma sufraganje: Ajaccio, Alger (do 1866, w którym to biskupstwo wyniesione do godności metropolji), Frejus, Gap, Marsylji i Digne. Administracja arcybiskupia liczy trzy wikarjaty generalne, kapituła dziesięciu kanoników; wielkie seminarjum powierzone jest sulpicjanom; jest prócz tego fakultet teologiczny, stanowiący część akademji. Kollegjum biskupie jest pod kierunkiem księży djecezalnych. Na 197,000 dusz ma: 10 probostw pierwszej klassy, 12 drugiej, 99 pomocniczych, 73 wikarjaty, 25 kapelanji przy szpitalach, kollegjach, stowarzyszeniach religijnych. Zakony i stowarzyszenia zakonne są następujące w tej djecezji: jezuici, oblaci N. M. Panny, kapucyni, kapłani nauki duchownej, bracia szkolni. Zgromadzenia zakonne żeńskie: urszulinki, siostry szpitalne, Matki Boskiej Łaskawej, karmelitanki, kapucynki, siostry szkolne Najśw. Sakramentu, Nadziei, św. Karola, Dobrego Pasterza, damy Serca Jezusowego, augustynki, damy Nawiedzenia Matki Boskiej, siostry Ofiary Marji, św. Józefa, Najśw. Imienia Jezus i Marji, Miłosierdzia, św. Wincentego a Paulo. Djecezja Aix stanowi część departamentu Ujść Rodanu (Bouches-du-Rhône). Arcybis. Aleksander Canigianus zwołał r. 1585 sobór w Aix, na którym ułożono bardzo użyteczne ustawy, tyczące się karności kościelnej i obyczajów, z przyczyny szerzących się nowostek szesnastego wieku. (V. Guerber). X. M. G.
Akacjusz. Z pomiędzy wielu biskupów, którzy w starożytności nosili to imię, najsławniejszymi są: 1. Akacjusz, jednooki, arcybis. Cezarei, w Palestynie, od r. 340, uczeń i następca historyka Euzebjusza. Ścisły arjanin i zwierzchnik części arjanów, która nosiła jego imię, Akacjusz należał (z Walensem, Ursacjuszem i t. p.) do stronnictwa, jakiém cesarz Konstans kierował na synodach w Seleucji i w Rimini r. 359, a nawet w Seleucji był głównym sprawcą odrzucenia symbolu nicejskiego. I na tym samym synodzie w Seleucji zredagował nowy symbol, zawierający naukę, jaką wyznawało jego stronnictwo, odrzucając wyrażenia ὁμοούσιος, ὁμοιούσιος
