był Abbreviator major, to jest naczelnikiem abbrewiatorów na soborze bazylejskim. S.
Abdiasz, po hebr. Obadjah, t.j. sługa Pana, jeden z dwunastu małych proroków. Znamy tylko jego nazwisko i proroctwo pko Idumei. Pismo św. milczy o czasie i miejscu jego życia. Niektóre dawne o nim podania żydowskie znajdujemy u Ojców. Podług Efrema, Abdiasz pochodził z Sichem i prorokował za czasów Ozeasza, Joela i Amosa. Tego samego zdania jest Teodoret. S. Hieronim miał inną tradycję rabińską, a mianowicie, że to był ten Abdiasz, który za Achaba i Jezabeli żywił w jaskiniach stu proroków, nie chcących zgiąć kolana przed Baalem; że grób jego był w Sebaście (dawnéj Samarji), gdzie był czczony jeszcze w czasach tego świętego. Że jednak św. Hieronim nie dawał zupełnej wiary tej tradycji, pokazuje się z jego komentarza na Ozeasza, gdzie Ozeasza, Izajasza, Joela, Amosa i Abdiasza współczesnymi nazywa. Schegg (Die kleinen Propheten) dla oznaczenia wieku tego proroka, zestawia treść jego proroctwa z Jeremiaszem (49, 7—22) i Joelem (2,3. 3,5. 4,3. 4,19.). Z Jeremiaszem podobieństwo jest w prorockiej zapowiedzi losu Idumejczyków; z Joelem w historyczném skreślaniu losów Izraela i w opisie przyszłej odpłaty. Bliższe tych miejsc zestawienie pozwala przypuszczać, że Jeremiasz, lubiący do swoich proroctw wplatać proroctwa dawniejsze, dla lepszego upewnienia o niezawodności tego, co mówił, powtórzył także proroctwo Abdiasza. Abdiasz więc poprzedzać musiał Jeremiasza. Z porównania znów z Joelem wynika, że oba ten sam stan Judy i Jerozolimy mieli przed oczami. Rysy historyczne mają u nich rzeczywiste, nie poetyczne tylko podobieństwo. Mógł dla tego Abdiasz być uczniem Joela; proroctwo zaś jego ma za przedmiot nie zburzenie Jerozolimy, o jakiém nigdzie u niego nie ma wzmianki, ale jej zrabowanie. Proroctwa Joela wskazują na owe klęski, jakie na Judę spadły za Jorama (889—883); sam zaś on prawdopodobnie prorokował za małoletności Joasa (878—838), za rządów arcykapłana Jojady. Jeżeliby więc Abdiasz młodszy był o kilka dziesiątek lat od Joela. mogli w jego oczach, za słabego panowania Joasa, nieraz Idumejczycy pustoszyć Judeę; wycierpiane tedy krzywdy Judy, dawały wówczas okazję do groźnego przeciwko grabieżcom proroctwa (Schegg).
Abdiasz, Abdias, zmyślony autor apokryficznych Dziejów Apostolskich (Acta Apost., sive Historia Certaminis Apostolici, albo Hist. Apostolicae libri X). Z tego, co niby on sam o sobie (lib. VI) i co mniemany Juljusz Afrykański (w przedmowie) o nim mówi, wypadałoby, że A. żył za czasów Chrystusa, że z Apostołami: Szymonem i Judą był w Persji i tam poświęcony na pierwszego biskupa babilońskiego. Menologium (ob.) zaś greckie pod d. 5 Wrześ. mówi: „Abdiasza męczennika walka (t. j. męczeństwo). Abdiasz męczennik, rodem z Persji, wyznania chrześcijańskiego, gdy wszelkich sił dokładał, aby jak największą liczbę pociągnąć do czci Zbawiciela naszego Jezusa Chrystusa, przez książęcia magów pojmany został. Ten mu rozkazał wyprzysiądz się Chrystusa, a pokłonić się słońcu i księżycowi, bogom pogańskim; czém brzydząc się Abdiasz, kijmi z drzewa granatowego od rana do południa na żywocie i lędźwiach bity jest. Ztąd na pół żywy przez podlatujących oprawców do swego domu zaniesiony, wnet umiera, zachowując aż do ostatniego tchu najwyższe wesele ducha, że za godnego uznany został, wylać krew i życie swoje dla imienia Chrystusowego. Ciało jego chrześcijanie do grobu zło-
