Prov. 15, 11). W N. Test. spotykamy się z tym wyrazem (Apoc. 9, 11), jako oznaczającym anioła przepaści, t. j. szatana, który podług Apok. 9, 1. jako gwiazda z nieba strącony, otrzymał panowanie w piekle.
Abak, po łacinie abacus, z greckiego ἄβαξ, stół albo tablica, na któréj stawiano naczynia dla współbiesiadujących. W sprzętach kościelnych tak się nazywa stół (mensa, credentia), na msze solenne biskupie przygotowywany w prezbyterjum, po stronie epistoły. Kształt, rozmiary, pozycję i okrycie abaku opisuje szczegółowo Caeremoniale Episcop. l. 1, c. XII, n. 19. W kollegjatach i gdzie msze z assystą się odprawiają w nieobecności biskupa, już ten abak zowie się po prostu mensa, a winien być daleko mniejszych rozmiarów; podobnież prałaci niżsi od biskupa, wedle dekretu S. R. C. z d. 27 Wrześ. 1659 r., tylko taką mensę nie zaś abak przy swoich celebrach mieć mogą. X. S. J.
Abana v. Amana, rzeka w okolicy Damaszku, u Greków Chrysorrhoas, w Talmudzie Karmiun, dziś Barrada, wpada do rz. Bahr-el-Merdsch, o 7 mil franc. na wschód Damaszku (IV Reg. 5, 12. ef. Cant. 4, 8). X. W. K.
Abarbanel, don Izaak, ur. r. 1437 w Lizbonie z bogatych rodziców, starannie wykształcony w rabińskich naukach, szanowany przez króla Alfonsa V, który w ważnych razach często jego zasięgał rady. Po śmierci tego króla rozpoczęły się dla Ab. dni nieszczęsne. Don Juan II chciał go życia pozbawić, dla tego schronił się on do Kastylji, ale gdy Ferdynand zarządził wygnanie żydów, przeniósł się do Neapolu, ztamtąd do Korfu, a następnie do Monopolis w Apulji, gdzie napisał swój Komentarz na Daniela, p. t. Źródła Zbawienia (Maaine Hajeszuah), w którym zapowiedział przyjście Mesjasza za 70 lat. Najwięcej pisał w Monopolis i w Wenecji, gdzie um. 1508. Jego egzegetyczne pisma są u żydów w wielkiém poważaniu, i rzeczywiście pomiędzy rabińskimi komentatorami zajmuje on przedniejsze miejsce; pozwala sobie jednak częstokroć na długie i do rzeczy nienależące oddalania się od tekstu, choć te zboczenia świadczą, zawsze o jego erudycji; pisał płynnym, niekiedy nawet wykwintnym stylem hebrajskim. Pisma jego drukowane są w części, z dodaniem obok łacińskiego tłumaczenia. Jeden z synów A. został chrześcijaninem. Cf. Chri. N. Wolfius, Biblioth. Hebraea, Hamb. 1733. N.
Abarim, pasmo gór za Jordanem, na wschód morza Martwego, kilkakrotnie w Piśmie św. wspominane, w czasie wędrówki ludu Izraelskiego. Ciągnie się od okolic Jerycho na wschód aż do pustyni Arabskiej (Num. 21, 11. 12). Pośród tych gór najwyższą jest Phasga, dziś zwana Dschebel–Attarus, powszechnie uznana za górę Nebo. Z tej to góry Balaam, przeciwko żądaniu Balaka (Num. 23, 14—24), zamiast złorzeczyć, błogosławił lud Izraelski. Ztamtąd Mojżesz widział kraj obiecany i tam także zakończył życie (Deut. 32, 50).
Abba, po chaldejsku ojciec. W N. Test. nazwa ta Bogu jest dawaną; tak używa jej Chrystus (Mar. 14, 36) i Paweł (Rzym. 8, 15, i Gal. 4, 6). Zdaje się, że wyraz ten za czasów Jezusa Chrystusa był dosyć często w tém znaczeniu używany, skoro używał go nie tylko Chrystus, mówiący po chaldejsku, ale i św. Paweł, piszący do niepalestyńskich czytelników.
Abbo, mnich klasztoru św. Germana de Pratis (St. Germain de Prés) pod Paryżem, zak. św. Benedykta, rodem z Neustryi (w Gallji) ok. r. 925.
