Przejdź do zawartości

Strona:PL Linde-Slownik Jezyka Polskiego T.1 Cz.1 A-F 095.jpg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

*ADWIGA v. Jadwiga.

ADWOKAT, a. m. patron, rzecznik, prawnik broniący strony w sądzie. Ross. адвокать, стряпчей, ходатай, дѣлецъ; Eccl. соглагольникъ; Croat. prokurator, pravdash; Bosn. branitegl, paraç, odvitnik; Slavon. odvitnik, govoresin; Vind. Prauduvauz, praudosrednik; Carn. besednek; Ger. der Advokat, Sachwalter, Rechtsfreund (cf. Mecenas). Adwokaci, patronowie stawaiący u sądu Kras. Zb. 2) Adwokat = czlowiek o wszystkiém z łatwością pro i contra mówiący, einer dem es nicht schwer fällt etwas zu vertheidigen oder zu widerlegen. Z adwokatem niechę się w dysputę wdawać B. Adwokatem bydź, Bosn. odvitlovatai, parciti; Ross. ходатаиствовать. ADWOKATKA, i. f. die Advokatin. Bosn. odvitniça, parciça; Ross. ходатайца. ADWOKACKI, a, ie = prokuratorski. Ross. стряпческїй, advocatisch. ADWOKACTWO, a. n. patronostwo, rzeczniczostwo, die Advocatie, Advocatur. Ross. стряпчество, ходатайство; Carn. besednishten.

ADZIAMSKI, a, ie = Perski, bo Adźem Persya. A. Czrtr. Mscr. Persisch. Kobierzec Adziamski i Perski. Instr. Cel. lit. (pleon.) Kobierce Adziamskie, Dywańskie, Tureckie. Vol. Leg. 3, 371. Munsztuk Adziamski, stróy Adziamski. Hipp. 89. Siodła i strzemiona Adziamskie. Warg. Radz. 38. §tr. Akwilo pokurczył subtelniczki one, Adziamskie owe ciała powarzył. Birk. Kaz. Ob. F. 2. (Turków niewieściuchów).

AEOL v. Eol.

AERYA, yi. f. = Aura, y. f. Krup. 1, 92. = wolne, świeże powietrze, die freye, frische Luft. Zeby zażył aeryi zdrowéy, wybrał się na łowy. Pot. Pocz. 235. Haur. Sk. 67. Krup. 5, 365. Bosn. ajer, zrák, vlagga; Slavon. zrâk; Carn. hlad, będ, dushk; Eccl. аеръ, воздухъ; Ross. благовоздушїе.

AFEKCYA, yi. f. poruszenie, wzruszenie, die Affection, Rührung. Krwi puszczanie służy na wszelkie afekcye podniebienia. Comp. Med. 30. Lekarstwo na afekcye w sercu ib. 31.

AFEKT, u. m. 1) wszelkie poruszenie lub wzruszenie umysła, Gemüthsbewegung, Rührung. Krasnomowca afekty (afekta) wzrusza w słuchaczach. Cn. Th. Rozum mężczyznę, białogłową affekt rządzi, oraz kocha, oraz nienawidzi; nie gdzie rozum, ale gdzie affekt, tam wszytka. Fr. Przy, 11. §. wyrażona passya, die (ausgedrückte) Gemüthsbewegung Jak to śliczny afekt i odmiana tonów w téy aryice. Boh. Kom. 1, 276. 2) namiętność, die Leidenschaft. Eccl. пристратїе; Vind. umnonagnost. -- Czyniąc ten wyrok, bardziéy się afektem, niż słusznością uniósł. Sk. Zyw. 2, 390. Afekty chociaż będą święte, Zawsze maią bydź rozumem uięte. Pot. Arg. 165. Puśćcie na stronę swoie afekty abo namiętności, które sprawiedliwie rozsądzić nie dopuszczaią. Baz. Hist. 184. 3) miłość, skłonność, przywiązanie, chęć ku czemu, przychylność. Zuneigung, Liebe. Chciałem iéy się oświadczyć z afektem, z którym ku niéy iestem. Teat. 9, b. 66. Oycowski afekt. Sk. Zyw. 286.

AFEKTACYA, yi. f. przesada, przysada, die Affection, das Affectiren. Ross. жеманство. -- Afektacya, wystawność, postawa, sadzenie się na co. Mącz. Chcąc bydź bardzo grzecznym, wypada w afektacyą albo przesadę. Zab. 4, 152. Bienk. §. zmyślanie, udawanie, Versetllung. Obłudne przed ludźmi okazywanie się tym, czym nie iesteśmy, nazywamy afektacyą. Mon. 67, 489. 2) żądanie, pragnienie, usiłowanie, heftiges Verlangen. Wiele rzeczy, wedlug afektacyi i instrukcyi seymików, na seymie do skutku nie przyszło. Vol. Leg. 3, 328.

AFEKTOWAC, ał, uie Neutr. imp. -- Ross. жеманиться; przesadzać, affectiren. 2) z usiłowaniem żądać, pragnąc, heftig begehren, verlangen. Wszyscy, którzy umyślnie cię afektówali wziąć w małżeństwo, sami się z sobą zabiiali. Tward. Pas. 20. Alexander afektował tytułów bozkich. Birk. Ex. H. 3. b. 3) Act. afektować co = udawać co, etwas affectiren, vorgeben. -- AFEKTOWANY, AFEKTOWNY, Fr. Przy. 76. przesadny, przysadny, wymuszony, wykwintny, wystawny. affecirt, erkünstelt. Ross. чопорный (cf. czupurny); Eccles. пристрастный. (cf. fanfaron).

AFER obacz Afrykanin.

AFIRMATYWE adv. potwerdzaiąc, Eccl. нарицателнѣ, парицательно; bejahend

AFISZ, a. m. z Franc. doniesienie, ogłoszenie rozniesione i rozwieszone po ulicach, Affich, Anschlagezettel. Vind. osnanilu, oklizni list.

AFRONT, u. m. zawstydzenie, hańba, obelga, die Beschimpfung. Bierze on to za uczyniony sobie afront. Zab. 16, 294.

AFRYKA, i. f. iedna z głównych części świata. Boter 210. Afrika. AFRYKANIN, AFRYKANCZYK, AFER, AFRYK, AFRYKANT, a. m. rodem z Afryki der Afrikaner; Slavon. Afrikan; Carn. Afrikanar, Afrizhan: Ross. африканецъ. Afrowie dzicy wielu chrześcian pobrali. Sk. Dz. 130 Chytry wąż kryie przed Afrem łeb swóy iadowity. Zab. 10, 157. Zabł. §. przezwisko Scypionowe, dla zburzenia Kartainy, nazwano go Afrykanem. Warg. Wal. 49. Scypionowie, Afryk i Azyatyk. ib. 110 Afrykant ów, Kartagi zburzyciel. Zab. 15, 98. §. wiatr południowy od Afryki wieiący, der Südwind. Po morzu się puścił lekkiem afrykiem żegluiąc. Warg. Cez. 98. in fem. AFRYKANKA, i. die Afrikanerinn. Ross. африканка. AFRYKANSKI, obs. AFRYCKI, a, ie. Afryki się tyczący. Ross. африканскїй; Afrikanisch. Komentarze Cezara o woynie Afryckiéy. Biel. 623. Afrycki pasterz. Otw. Ow. 434. Afryckie państwa. Haur. Sł. 50. Afrykanskie narody. Dykc. Ge.

AFTARZ, v. Haftarz.

AFTENTYK, v. Autentyk.

AFTY, ów. Pl. gatunek choroby. v. Zaba okocona.

AGA, i. m. Turc. generalny janczarskiéy piechoty komendant. Mik. Obs. 105. Commendant der Janitscharen.

AGARYK, a. m. modrzewowa gąbka, Lerchenschwamm. Graeco Lat. agaricum.

AGAT, ACHAT, a. m. AGATEK, tka, n. dem. (z Greck. ἀχατης) Eccl. ахатъ; Carn. ahat; Ross. агатъ. Kamień twardy, różne kolory maiący, gatunek kizłu. Kl. Kop. 2, 59. der Achat, eine Steinart.

AGATA, y. f. AGATKA i. f. dem. imię białogłowskie, Oska, Osanna. Jabł. Her. ein Weibername, Agathe.