Strona:PL Kronika Jana z Czarnkowa 014.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Od śmierci Kazimierza W. datuje się upadek polityczny naszego autora. Miał on na dworze nowego króla, a raczej jego matki, która królestwem polskiem rządziła, nieubłaganych wrogów w osobach Zawiszy z Kurozwęk, późniejszego biskupa krakowskiego, i Mikołaja z Kurnika, późniejszego biskupa poznańskiego, o zajściach z którymi szeroko się rozpisuje w rozdz. 56 Kroniki. Wrogowie ci zaszkodzili mu w opinii królowej Elżbiety tak dalece, że odebrała mu podkanclerstwo i oddała je temuż Zawiszy, podówczas archidyakonowi krakowskiemu. Musiało to się stać najpóźniej w połowie 1371 r., bo już dokument z 8 października t. r. był wydany przez Zawiszę, jako podkanclerzego królowej (K. d. Mp., III, 844), zaś z 4 czerwca 1372 r. — przez tegoż Zawiszę, jako podkanclerzego dworu królewskiego (vicecancellarius aulae nostrae regalis, K. d. Wp., III, 1661), któryto tytuł dosłownie potwierdza to, co autor (w r. 56) podaje. Że nie był on już wtedy podkanclerzym królestwa (vicecancellarius regni) dowodzi dokument z 24 grudnia 1371 r., gdzie w liczbie świadków jest on wymieniony tylko jako archidyakon gnieźnieński (ib. 1655). Nie powtarzamy tutaj opisu całej walki, którą stoczył nasz archidyakon ze swymi możnymi przeciwnikami, odsyłając czytelnika do powyższego rozdziału kroniki. Nadmienimy tylko to, na co we właściwym przypisku zwracamy uwagę, mianowicie na odkryty przez Helcla formularz, zawierający oskarżenie Janka o przywłaszczenie 16,000 grzywien groszy, które miały być pobrane od Żydów krakowskich, a należały do skarbu królewskiego, o trzymanie nałożnicy Rusinki, o posiadanie jakiegoś czarodziejskiego pierścienia Żyda Lewka i t. d., aż do zarzutu o nieszlachectwo (Helcel „Starod. prawa pols. pomniki” t. I, XIII, p. 5). Całe to oskarżenie, zawarte w formularzu, rzuca jaskrawe światło na spo-